معماری دبی: قصری از سنت در میان آسمان‌خراش‌های آینده
۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
کپی لینک
منابع
42
نمایش منابع در متن
Google
Object-1
Witpress
Magzoid
Mediaoffice
Architizer
Blog Newlaunchproperties
Homestratosphere
Austincontrarian
Baggagetaxi
Dubaiideal
Prasoon
Re-thinkingthefuture
Neuroject
Design-middleeast
Google
Beyracarchitects
Armanipro
Artsandculture Google
Artboothgallery
Luxuryproperty
Armanipro
Continents
Mdpi
Wfmmedia
Gulfnews
Bidoun
Algedra
Ierek
Dxbadventure
Algedra Com
Algedra
En Wikipedia
Designconceptsint
Bayut
Khaleejtimes
Global Ctbuh
Architectureau
Commercialinteriordesign
Kestates
M Youtube
Advice Germanpartners
وقتی در دبی قدم می‌زنی، انگار در داستانی قدم می‌زنی که با فولاد، شیشه و سنگ روایت شده. این شهر انگار دائماً خودش رو از نو می‌سازه و خط افقش گواهی شگرف بر رشد سریع و جاه‌طلبی بی‌حد و مرزشه 
[5]
[14]
[22]
[8]
[29]. اما اگه دقیق‌تر نگاه کنی، چیزی فراتر از برج‌های جدید و براق می‌بینی. معماری دبی ترکیبی شگفت‌انگیزه؛ جایی که سنت‌های ریشه‌دار با طراحی‌های فوق مدرن تلاقی پیدا می‌کنن، روندهای جهانی با نیازهای محلی آمیخته می‌شن و پایداری به طور فزاینده‌ای بخشی از گفتگو شده 
[1]
[13]
[9][5]
[11]
[18][8]
[12]. این مقاله سبک‌ها و تأثیرات کلیدی معماری رو بررسی می‌کنه که این منظره شهری پویا رو تعریف می‌کنن، از اصول اسلامی باستان گرفته تا دیدگاه‌های آینده‌نگرانه [1][13][9][5][11][18][8]. درک این سبک‌های معماری متنوع دبی، شخصیت منحصربه‌فرد این قطب جهانی رو آشکار می‌کنه [5]
[6][29][13][18].
میراث ماندگار: اصول طراحی اسلامی
در قلب هویت معماری دبی، تأثیر ماندگار طراحی اسلامی نهفته است [1][9][5][11][14]. این اصول فقط یادگارهای گذشته نیستن که در مناطق تاریخی پیدا بشن؛ بلکه فعالانه بازتفسیر می‌شن و در تار و پود ساختمان‌های معاصر تنیده می‌شن و زبان بصری متمایزی ایجاد می‌کنن که شهر رو به ریشه‌های فرهنگیش پیوند می‌ده [1][9][5][11][14]
[24]. این پیوند حیاتیه و ارزش‌های معنوی و زیبایی‌شناختی رو با الزامات زندگی مدرن ترکیب می‌کنه [1].
هندسه و نمادگرایی
یکی از بارزترین ویژگی‌ها، استفاده پیچیده از الگوهای هندسیه [9]
[36][11]
[23]
[27]
[34]. به چیدمان‌های پیچیده‌ای از دایره‌ها، مربع‌ها، ستاره‌ها و چندضلعی‌ها فکر کن که همه چیز، از نماها گرفته تا کف‌ها رو تزئین می‌کنن [1][9][5][36][24]. این‌ها فقط طرح‌های زیبا نیستن؛ بلکه معانی نمادین عمیقی دارن و مفاهیم اسلامی وحدت، نظم کیهانی و ماهیت بی‌نهایت خلقت رو منعکس می‌کنن [23][27][34]. این الگوها که از طریق تاریخ غنی در هم تنیده با ریاضیات و معنویت توسعه پیدا کردن، یک کل بی‌نهایت رو القا می‌کنن که ایده‌ای محوری در اسلامه [23][27]. می‌تونی این تأثیر رو حتی در سازه‌های فوق مدرنی مثل برج خلیفه (Burj Khalifa) ببینی که پلان Y شکلش ضمن ایجاد پایداری سازه‌ای، فرم‌های سنتی رو تداعی می‌کنه [1][9]. تفسیرهای مدرن، که گاهی اوقات «نئو اسلامی» (neo-Islamic) نامیده می‌شن، اغلب این الگوها رو ساده می‌کنن اما جوهرشون رو حفظ می‌کنن و تضمین می‌کنن که این سنت در اشکال جدید ادامه پیدا کنه [13][9][36]
[42][24].
خوشنویسی به مثابه هنر و پیام
خوشنویسی عربی یکی دیگه از ارکان اصلیه که نه تنها به عنوان نوشتار، بلکه به عنوان یک فرم هنری والا مورد احترام قرار می‌گیره [9][36][11][42][23][27]. به طور سنتی برای انتقال آیات مقدس قرآن یا اشعار استفاده می‌شده و ادغامش در معماری، لایه‌هایی از معنا و زیبایی به اون اضافه می‌کنه [9][36][11][23]. در حالی که در مساجد برجسته است، خوشنویسی در دبی معاصر هم حضور پررنگی داره [9][42][23]. شاید خیره‌کننده‌ترین نمونه، موزه آینده (Museum of the Future) باشه که نمای فولاد ضد زنگش با خوشنویسی‌هایی از سخنان حاکم دبی، جناب شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، درباره آینده تزئین شده [1][18][22]
[35][23]. این یک بیانیه قدرتمنده که دیدگاهی آینده‌نگرانه رو در میراث غنی زبان عربی ریشه‌دار می‌کنه [1][35][23].
تزئینات و حریم خصوصی
فراتر از هندسه و خوشنویسی، تزئینات اسلامی شامل اسلیمی‌های روان، کاشی‌کاری‌های پرجزئیات، طاق‌ها و گنبدهای زیبا می‌شه [1][9][5][24]. عناصری مانند مشربیه (mashrabiya) – صفحه‌های شبکه‌ای چوبی پیچیده – به ویژه جالب توجه هستن چون هم زیبا و هم کاربردی‌ان و سایه، تهویه و حریم خصوصی رو فراهم می‌کنن 
[21][24]. این مفهوم حریم خصوصی، که گاهی «معماری حجاب» نامیده می‌شه، به طور سنتی بر چیدمان فضایی هم تأثیر گذاشته و حیاط‌های داخلی رو ترجیح داده [1][9][5][18][34]. طراحی‌های مدرن اغلب این ایده‌ها رو بازتفسیر می‌کنن و از صفحه‌های معاصر یا حیاط‌های محوطه‌سازی شده برای ایجاد فضاهای دنج در خانه‌ها و ساختمان‌ها استفاده می‌کنن [13][9][24].
دستیابی به آینده: سبک‌های های‌تک و آینده‌نگرانه
اگه طراحی اسلامی ریشه‌ها رو فراهم می‌کنه، پس سبک‌های های‌تک (high-tech) و آینده‌نگرانه، جاه‌طلبی سر به فلک کشیده دبی رو نمایندگی می‌کنن [5][35]
[17][18][22][8]. چرا این استقبال از فوق مدرن؟ این به تلاش بی‌وقفه شهر برای تبدیل شدن به یک رهبر جهانی، قطب نوآوری و مقصدی فراموش‌نشدنی مرتبطه [1][35]. این منجر به معماری‌ای می‌شه که مرزهای مهندسی رو جابجا می‌کنه و بناهای واقعاً نمادینی خلق می‌کنه 
[10]
[15][18]
[30]
[3].
ویژگی‌های تعیین‌کننده
چه چیزی این سبک‌ها رو تعریف می‌کنه؟ معماری های‌تک (High-tech) اغلب خود فناوری رو تجلیل می‌کنه و سازه‌های اکسپوز مانند قاب‌های فولادی و سیستم‌های خدماتی قابل مشاهده رو به نمایش می‌گذاره [14][22][29][3]. مصالح پیشرفته، به ویژه شیشه و فولاد، به طور گسترده استفاده می‌شن و نماهای براق و اغلب شفافی ایجاد می‌کنن [14][22][29][3]. طراحی آینده‌نگرانه این رو یک قدم فراتر می‌بره و اغلب به کاوش در اشکال ارگانیک‌تر، روان‌تر و غیرمتعارف‌تر می‌پردازه و از جعبه‌های ساده و خطوط مستقیم فراتر می‌ره [22]
[28]. به منحنی‌ها، عدم تقارن و فرم‌هایی فکر کن که با استفاده از الگوریتم‌های کامپیوتری پیچیده – معروف به طراحی پارامتریک (parametric design) – تولید می‌شن [22][28]. هدف اغلب ایجاد منظره‌ای تماشاییه: ساختن بناهایی که تخیل رو به تسخیر درمی‌آرن و نماد پیشرفت هستن [35][10][18][30].
نمونه‌های نمادین
خط افق دبی با نمونه‌های خیره‌کننده‌ای نشانه‌گذاری شده. برج خلیفه (Burj Khalifa)، بلندترین ساختمان جهان، شگفتی مهندسی های‌تک است که ارتفاع سرسام‌آورش به لطف یک سیستم سازه‌ای نوآورانه و مصالح پیشرفته ممکن شده [9][10][18][30][8][3]. فرم اون، با الهام از یک گل صحرایی و هندسه اسلامی، به زیبایی به سمت آسمان باریک می‌شه [1][9][30]. موزه آینده (Museum of the Future) یکی دیگه از نمونه‌های برجسته است، یک شکل چنبره‌ای درخشان پوشیده از خوشنویسی که به نظر می‌رسه بر فراز تپه‌ای سبز شناوره [35][10][15][18][22][1][23]. طراحیش نمادگرایی محضه – تپه نماد زمین، سازه نماد درخشش بشریت، و فضای خالی نماد آینده ناشناخته است [10][22]. بعد، شکل بادبانی فوراً قابل تشخیص برج العرب (Burj Al Arab) قرار داره، یک نماد اولیه که مهندسی جسورانه رو با فرم نمادین ترکیب کرد [11][30][35]. آثار جدیدتری مانند دِ اوپوس (The Opus) اثر زاها حدید، با فضای خالی مرکزی مسحورکننده‌اش، قدرت طراحی پارامتریک (parametric design) رو در ایجاد معماری روان و تقریباً مایع به نمایش می‌گذاره [13][35][10][15][22][28]. حتی برج پیچان کایان (Cayan Tower) و برج‌های شیک امارات (Emirates Towers) هم به این روایت نوآوری معماری کمک می‌کنن [22][10][11][15].
ساخت‌وساز مسئولانه: پایداری و طراحی اکولوژیک
در میان سازه‌های خیره‌کننده، یک تغییر قابل توجه به سمت پایداری در حال شکل‌دهی مجدد به اولویت‌های معماری دبی است 
[37][18]
[25][8][12]
[33]
[40]. این حرکتیه که ناشی از آگاهی روزافزون نسبت به چالش‌های زیست‌محیطی، به ویژه در اقلیم بیابانی، و تمایل به تاب‌آوری بلندمدته 
[20][25][12][33][40]. این فقط یک روند نیست؛ بلکه در حال نهادینه شدن در نحوه ساخت‌وساز شهر است 
[19][3][12][33][40].
نیروهای محرکه
چه چیزی این موج سبز رو به پیش می‌رونه؟ رهبری قوی دولت کلیدیه، با ابتکاراتی مانند استراتژی «امارات متحده عربی کربن صفر تا سال ۲۰۵۰» (UAE Net Zero by 2050) که اهداف بلندپروازانه‌ای تعیین می‌کنه 
[4]
[2][25][33]. مقررات اجباری ساختمان سبز، که توسط شهرداری دبی (Dubai Municipality) معرفی شده، تضمین می‌کنه که همه پروژه‌های جدید استانداردهای زیست‌محیطی خاصی رو رعایت کنن [19][3][12][33][40]. سیستم‌های رتبه‌بندی محلی مانند «السعفات» (Al Sa'fat) در کنار استانداردهای بین‌المللی مانند LEED برای ارزیابی عملکرد کار می‌کنن [37][20]
[26][33]. همچنین تقاضای فزاینده‌ای در بازار وجود داره، چون کسب‌وکارها و ساکنان به طور فزاینده‌ای برای املاک پایدار ارزش قائلن، که اغلب هزینه‌های جاری کمتر و نرخ اشغال بالاتری دارن [2][33][40]. و صادقانه بگم، ضرورت محض مدیریت منابعی مانند انرژی (به ویژه برای سرمایش) و آب در بیابان، بهره‌وری رو حیاتی می‌کنه [20][25].
اصول کلیدی در عمل
خب، طراحی پایدار در دبی چه شکلیه؟ گواهینامه‌های ساختمان سبز مانند LEED به طور گسترده دنبال می‌شن و دبی در سطح جهانی برای پروژه‌های دارای گواهینامه رتبه بالایی داره [2][37][19][20][33][40][6][16]. انرژی خورشیدی به طور گسترده از طریق پنل‌های سقفی و پارک‌های خورشیدی بزرگ‌مقیاس مهار می‌شه [4][2][25][12]. بهره‌وری انرژی از طریق طراحی غیرفعال هوشمند (مانند جهت‌گیری و سایه‌اندازی)، پوسته‌های ساختمانی با عملکرد بالا (عایق‌بندی و شیشه‌کاری بهتر) و سیستم‌های کارآمد (HVAC، روشنایی LED) مورد توجه قرار می‌گیره [6][37][12][2][14][19][25][33]
[7]. تکنیک‌های صرفه‌جویی در مصرف آب، از جمله تأسیسات کارآمد و بازیافت آب خاکستری، رایج هستن [37][25][12][33]. همچنین تمرکزی بر استفاده از مصالح پایدار، با منبع محلی یا بازیافتی و ترکیب فضاهای سبز مانند پارک‌ها و بام‌های سبز برای مقابله با گرمای شهری و بهبود رفاه وجود داره [2][37][3][12][33][13][25][8].
پروژه‌های سبز قابل توجه
می‌تونی این اصول رو در پروژه‌هایی مانند شهر پایدار (The Sustainable City) ببینی، جامعه‌ای که حول محور انرژی خورشیدی، کشاورزی شهری و بازیافت آب طراحی شده [6][37]
[38][8]. پیشگامان اولیه شامل دفتر مرکزی پسیفیک کنترلز (Pacific Controls HQ) هستن، اولین ساختمان با گواهینامه LEED Platinum در امارات متحده عربی [4][6]. بسیاری از ساختمان‌ها در مرکز مالی بین‌المللی دبی (DIFC) به رتبه‌های بالای LEED دست یافته‌اند [16]. حتی نمادهای آینده‌نگرانه‌ای مانند موزه آینده (Museum of the Future) با اهداف پایداری مانند LEED Platinum در ذهن طراحی شده‌اند [10]. نمونه‌های منطقه‌ای مانند دفتر مرکزی بیئه (BEEAH Headquarters) در شارجه، که توسط معماران زاها حدید برای تقلید از تپه‌های شنی و کار با انرژی‌های تجدیدپذیر طراحی شده، نیز این تعهد رو به نمایش می‌گذارن [28].
جهانی با محلی تلاقی می‌کند: انطباق‌های منطقه‌ای روندهای بین‌المللی
دبی یک چهارراه جهانیه و معماریش این رو منعکس می‌کنه و سبک‌ها و تأثیرات بین‌المللی رو از مدرنیسم گرفته تا طراحی معاصر جذب می‌کنه [13][5][7][11][14]
[39][8]
[32][17][18][22][29]
[41]. اما نکته اینجاست: این روندهای جهانی فقط کپی و پیست نمی‌شن. اون‌ها تقریباً همیشه برای انطباق با زمینه منحصربه‌فرد دبی – اقلیم، فرهنگ و نیازهای خاصش – تطبیق داده می‌شن [7][39]
[31][32]. این یک فرآیند ترجمه و دگرگونیه [7][39][31][32].
ملاحظات اقلیمی
اقلیم شدید بیابانی عامل اصلی انطباقه [1][5][7][14][21][39][32]. چطور می‌شه ساختمان‌ها رو بدون قبض‌های نجومی انرژی خنک نگه داشت؟ سایه‌اندازی حیاتیه. ساختمان‌های مدرن صفحه‌های سنتی مشربیه (mashrabiya) رو با استفاده از مصالح پیشرفته بازتفسیر می‌کنن یا از آفتاب‌شکن‌ها (brise-soleils) و پیش‌آمدگی‌های عمیق برای جلوگیری از تابش شدید خورشید استفاده می‌کنن [14][21][3][32][6]. در حالی که تهویه مطبوع همه‌گیره، علاقه مجددی به استراتژی‌های سرمایش غیرفعال با الهام از بادگیرهای سنتی (برجیل - barjeel)، طراحی برای جریان هوای طبیعی و استفاده از مصالحی که به تنظیم دما کمک می‌کنن، وجود داره [5][18][21][9][6][32]. انتخاب مصالح هم تطبیق پیدا می‌کنه؛ شیشه‌کاری با عملکرد بالا به بازتاب گرمای خورشید کمک می‌کنه، در حالی که عایق‌بندی بهتر، فضاهای داخلی رو خنک نگه می‌داره [13][2][24][29][3][28].
ادغام فرهنگی
انطباق سبک‌های جهانی همچنین به معنای مرتبط ساختن اون‌ها با فرهنگه [13][9][5][7][11][8][31]. این اغلب شامل تنیدن عناصر طراحی اسلامی – اون الگوهای هندسی، خوشنویسی یا نقوش طاقی – در سازه‌هایی می‌شه که در غیر این صورت مدرن هستن [1][13][9][5][36][11][42][18][24]. این یک پیوند بصری با میراث ایجاد می‌کنه [9][5][11][8]. گاهی اوقات، معماران از فرم‌های محلی الهام می‌گیرن و شکل تپه‌های شنی، گل‌های صحرایی یا بادبان‌های سنتی لنج (dhow) رو در طرح‌های خودشون، مانند برج العرب (Burj Al Arab) یا دفتر مرکزی بیئه (BEEAH HQ)، انتزاعی می‌کنن [1][9][11][28][30][32]. ایده‌های سنتی درباره فضا، مانند اهمیت حریم خصوصی یا استفاده از حیاط‌ها، ممکنه در چیدمان‌های معاصر با استفاده از صفحه‌های مدرن یا باغ‌های داخلی بازتفسیر بشن [1][13][9][5][24].
جهانی‌محلی‌سازی (Glocalization) و ترکیبی بودن (Hybridity)
این آمیختگی روندهای جهانی با نیازهای محلی منجر به چیزی می‌شه که اغلب «جهانی‌محلی‌سازی» (glocalization) نامیده می‌شه – یعنی خلق چیزی که هم بین‌المللی و هم به طور مشخص منطقه‌ای به نظر برسه [31][32][5]. نتیجه اغلب یک سبک ترکیبی (hybrid)، منحصربه‌فرد برای دبی است [31][32]. در حالی که گاهی اوقات این ادغام ممکنه سطحی به نظر برسه، موفق‌ترین نمونه‌ها به یک ترکیب واقعی دست پیدا می‌کنن که در اون اقلیم و فرهنگ واقعاً طراحی رو شکل می‌دن [7][31][32]. این گفتگوی مداوم بین جهانی و محلی چیزیه که تکامل معماری دبی رو برای تماشا بسیار جذاب می‌کنه [1][13][5][11][8][29][32]. این خط افقی است که داستانی از سنت، جاه‌طلبی، انطباق و هویتی همواره در حال تکامل رو روایت می‌کنه [13][11][18][29][32].
رایگان امتحان کنید