راز پایداری دبی: چگونه یک شهر در صحرا آب خود را تامین می‌کند؟
۱۸ اردیبهشت ۱۴۰۴
کپی لینک
منابع
42
نمایش منابع در متن
Google
Infiniferro
Dewa Gov
Thesustainabilitycloud
Thefirstgroup
Lucidityinsights
Go-globe
Gulfbusiness
U
Dubaiasitusedtobe
Dubaisce Gov
Imlaak
En Wikipedia
Theshake
Wise
Metropolitan
Jlwme
Acciona-me
Sponsorcontent Cnn
Agbi
Ceicdata
Dm Gov
Dubaipulse Gov
Dewa Gov
Gtholidays
Aliyasrealestate
Utilities-me
Dubaifuture
Agda
Digitaldubai
Researchgate
Dubaisce Gov
Rsbdubai Gov
Pinsentmasons
Mediaoffice
Squareyards
Damacproperties
Falconenergy
Dewa Gov
Arabplast
Adra Gov
Dm Gov
تصور کن یک کلان‌شهر درخشان از دل شن‌های صحرا سر برآورده، یک قطب جهانی پر از زندگی، تجارت و گردشگری
[1]
[20]
[24]. حالا، چالش عظیم تأمین آب برای پایداری این شهر پرجنب‌وجوش رو تصور کن. دبی، واقع در منطقه‌ای خشک با کمتر از ۱۰۰ میلی‌متر بارندگی سالانه و بدون منابع طبیعی آب شیرین قابل توجه، با نبردی دائمی برای امنیت آبی مواجهه
[2]
[15]
[27]. پاسخگویی به تقاضای بالای آب، که با رشد جمعیت و توسعه تشدید شده، نیازمند راه‌حل‌های مبتکرانه و مدیریت استراتژیکه[1][20][24][2]
[17]. سازمان برق و آب دبی (DEWA) بازیگر اصلی مدیریت این منبع حیاتیه[2]
[13]
[8]
[16]
[5]. این مقاله به بررسی رویکرد سه‌جانبه‌ی چشمگیر دبی برای جاری نگه داشتن آب در شیرها می‌پردازه: شیرین‌سازی پیشرفته آب، بازیافت جامع آب و تلاش‌های متمرکز برای صرفه‌جویی.
چالش آب دبی: شکوفایی در صحرا
خودِ وجود دبی، گواهی بر غلبه بر محدودیت‌های زیست‌محیطیه[1][20][24]. واقعیت تلخ، اقلیمی فوق‌العاده خشک با کمبود شدید آب شیرین طبیعیه[2][15][27]. برخلاف شهرهایی که از نعمت رودخانه‌ها یا بارندگی فراوان برخوردارن، دبی باید بیشتر آب مورد نیازش رو ایجاد کنه[2][15]. این چالش اساسی با رشد باورنکردنی شهر، که میلیون‌ها ساکن و گردشگر رو جذب می‌کنه و همگی به آب برای آشامیدن، بهداشت و زندگی روزمره نیاز دارن، تشدید می‌شه[1][20][24][2][17]. مسئولیت رفع این تشنگی عمدتاً بر عهده DEWA، نهاد دولتی مسئول تأمین برق و آب قابل اعتماده[8]
[31][2][5]. دبی چطور این موضوع رو مدیریت می‌کنه؟ این شهر به شدت به فناوری و برنامه‌ریزی استراتژیک متکیه، با تمرکز بر تبدیل آب دریا به آب آشامیدنی، استفاده مجدد از هر قطره ممکن و تشویق همگان به صرفه‌جویی در مصرف آب[2]
[39]
[14][17]
[10][14]
[11]
[18][2]
[7]
[3]
[12]. بیا ببینیم این استراتژی‌ها چطور با هم کار می‌کنن.
شیرین‌سازی آب: تبدیل آب دریا به شاهرگ حیاتی
خب، بیشتر آب دبی واقعاً از کجا میاد؟ جواب در خلیج فارس وسیع نهفته‌اس. شیرین‌سازی آب، یعنی فرآیند حذف نمک از آب دریا، سنگ بنای مطلق تأمین آب دبی‌یه و حدود ۹۰٪ آب شرب شهر رو فراهم می‌کنه[2][39][14][17][2][17]. به این فکر کن – تقریباً هر لیوان آب لوله‌کشی از آب دریا شروع می‌شه[2][17]. DEWA تأسیسات عظیم شیرین‌سازی آب رو اداره می‌کنه، که مجتمع نیروگاه و شیرین‌سازی آب جبل علی یک غول جهانیه – بزرگترین تأسیسات تک‌سایتی جهان هم برای تولید برق و هم برای شیرین‌سازی آب
[32]
[42][31]. این نشون می‌ده که شیرین‌سازی آب چقدر برای بقا و شکوفایی شهر حیاتیه[2][32][12].
در گذشته، دبی به شدت به فناوری‌ای به نام تقطیر ناگهانی چند مرحله‌ای (Multi-Stage Flash - MSF) متکی بود[2][32][18]. MSF با اینکه مؤثره، انرژی زیادی مصرف می‌کنه و اساساً آب دریا رو در مراحل مختلف می‌جوشونه تا بخار آب شیرین جمع‌آوری بشه[39][32]
[21][39][32][5][13]. تا اواخر سال ۲۰۲۲، DEWA هنوز ۴۳ واحد MSF رو با تولید ۴۲۷ میلیون گالن امپریال در روز (MIGD) اداره می‌کرد[31]. با این حال، آینده به سمت روشی با بهره‌وری انرژی بیشتر در حال تغییره: اسمز معکوس آب دریا (Sea Water Reverse Osmosis - SWRO)[5][8][13][14]
[22]. SWRO از فشار بالا برای عبور دادن آب دریا از غشاهای مخصوص استفاده می‌کنه و نمک رو فیلتر می‌کنه[39][32][13][21]. این روش انرژی بسیار کمتری مصرف می‌کنه، می‌تونه مستقل از نیروگاه‌های برق کار کنه و به کاهش انتشار کربن کمک می‌کنه[13]. DEWA به طور استراتژیک در حال افزایش ظرفیت SWRO خودشه و هدفش اینه که تا سال ۲۰۳۰، ۴۲٪ از کل ظرفیت رو تشکیل بده، که جهش بزرگی از ۱۳٪ در حدود سال ۲۰۲۲ محسوب می‌شه
[23][31]. تا اواخر سال ۲۰۲۲، ظرفیت SWRO به ۶۳ MIGD رسیده بود، اما این رقم به سرعت در حال افزایشه[31].
مجتمع جبل علی همچنان قلب عملیاته و ظرفیت کل اون حدود ۴۹۰-۴۹۵ MIGD هست[5]
[37][42]
[9][23][31]. اما اتفاقات بزرگی در امتداد ساحل در حصیان (Hassyan) در حال رخ دادنه[1][24]
[26]
[28]. یک نیروگاه SWRO عظیم جدید در اونجا در حال ساخته که قراره در فاز اول ۱۸۰ MIGD دیگه اضافه کنه[1][24][9]
[4][26][16][28]. این نیروگاه یک تغییردهنده‌ی بازیه؛ این اولین پروژه تولیدکننده مستقل آب (Independent Water Producer - IWP) متعلق به DEWA هست و هدفش اینه که پس از تکمیل در حدود سال ۲۰۲۶/۲۰۲۷ به بزرگترین نیروگاه شیرین‌سازی آب با انرژی خورشیدی در جهان تبدیل بشه[1][9][4][24][26][28][1][24][26][16][28]. به طور کلی، پیش‌بینی می‌شه ظرفیت شیرین‌سازی آب دبی از حدود ۴۹۵ MIGD فعلی به ۶۷۰ MIGD تا سال ۲۰۲۶ و به ۷۳۰-۷۳۵ MIGD تا سال ۲۰۳۰ افزایش پیدا کنه[37][9][4][1][37][9][31]. هدف نهایی چیه؟ تا سال ۲۰۳۰، DEWA قصد داره ۱۰۰٪ آب شیرین‌شده‌ی خودش رو با استفاده از ترکیب انرژی پاک، عمدتاً انرژی خورشیدی و گرمای هدر رفته بازیافتی، تولید کنه و تولید آب رو واقعاً پایدار کنه[1][5][8][37][13][22][16].
بستن چرخه: بازیافت پیشرفته آب در دبی
شیرین‌سازی آب حیاتیه، اما انرژی‌بره[2][39][32][14]. به همین دلیله که دبی به همون اندازه بر حداکثر استفاده از هر قطره آب از طریق بازیافت پیشرفته آب، که بخش کلیدی استراتژی یکپارچه مدیریت منابع آب دبی ۲۰۳۰ هست، تمرکز کرده[5]
[33][42][22]. چرا بازیافت؟ چون به طور قابل توجهی نیاز به آب شیرین‌شده بیشتر رو کاهش می‌ده، باعث صرفه‌جویی در انرژی می‌شه و از منابع آب زیرزمینی محدود و تحت فشار امارت محافظت می‌کنه[10][14][11][18][17][20]. بهش به عنوان بستن چرخه آب نگاه کن.
بازیگر اصلی در اینجا برنامه پساب تصفیه‌شده فاضلاب (Treated Sewage Effluent - TSE) هست که توسط شهرداری دبی مدیریت می‌شه[12][9][10][11]. دبی در این زمینه فوق‌العاده کارآمد شده و در سال ۲۰۲۳ به نرخ استفاده مجدد ۹۰ درصدی برای فاضلاب تصفیه‌شده دست پیدا کرده[10][11]
[25]. و اون‌ها به همین جا بسنده نمی‌کنن – هدف بلندپروازانه رسیدن به استفاده ۱۰۰ درصدی تا سال ۲۰۳۰ هست[10][11][25]. تصفیه‌خانه‌های بزرگ مثل تصفیه‌خانه‌های ورسان، جبل علی و العویر از فرآیندهای پیچیده‌ای برای تصفیه فاضلاب با استاندارد بالا استفاده می‌کنن[11][18][10]
[30].
خب، این همه آب بازیافتی کجا میره؟ برای آشامیدن نیست، اما نقش حیاتی در سبز و فعال نگه داشتن دبی ایفا می‌کنه. بیشترین استفاده در آبیاریه – آبیاری پارک‌های شهر، فضاهای سبز و مناطق محوطه‌سازی‌شده از طریق یک شبکه گسترده با بیش از ۲۴۰۰ کیلومتر طول[10][11][18][25]. همچنین برای سیستم‌های سرمایش منطقه‌ای که به خنک نگه داشتن ساختمان‌ها در گرما کمک می‌کنن، ضروریه
[6][10][11][25]. سایر مصارف شامل فرآیندهای صنعتی و حفظ سطح آب در دریاچه‌های مصنوعی می‌شه[14][18][10]. مزایای اون خیلی زیاده: صرفه‌جویی سالانه حدود ۲ میلیارد درهم با کاهش اتکا به آب شیرین‌شده، صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف برق، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حفاظت از آب‌های زیرزمینی گران‌بها[10]. بعضی از تصفیه‌خانه‌ها حتی بیوگاز رو در طول فرآیند برای تولید انرژی جمع‌آوری می‌کنن که سیستم رو پایدارتر می‌کنه[10].
هر قطره مهمه: استراتژی‌های صرفه‌جویی در مصرف آب
تولید و بازیافت آب تنها بخشی از معادله‌اس؛ مدیریت تقاضا هم به همون اندازه حیاتیه[2][7][3][12]. دبی به طور فعال صرفه‌جویی در مصرف آب رو از طریق استراتژی مدیریت سمت تقاضا (Demand Side Management - DSM) ۲۰۳۰ ترویج می‌ده، که هدفش کاهش ۳۰ درصدی مصرف آب در مقایسه با پیش‌بینی‌های معمولیه
[34][22][10]. و این استراتژی داره جواب می‌ده – تنها در سال ۲۰۲۲، این استراتژی ۱۶.۱ میلیارد گالن امپریال آب صرفه‌جویی کرده[34].
چطور به این هدف می‌رسن؟ این نتیجه ترکیبی از تلاش‌های DEWA و شهرداری دبی‌یه[2][7][3][12][6]. DEWA کمپین‌های آگاهی‌بخشی برگزار می‌کنه و از طریق ابتکار زندگی هوشمند (Smart Living Initiative) خودش از فناوری استفاده می‌کنه، که از کنتورهای هوشمند برای هشدار به مشترکین در مورد نشت‌های احتمالی یا مصرف بالا استفاده می‌کنه[7]. ابتکار قبض سبز (Green Bill) اون‌ها هم به صدور صورتحساب بدون کاغذ تشویق می‌کنه[7]. شهرداری دبی بر تکنیک‌های آبیاری کارآمد برای فضاهای عمومی تمرکز داره و محوطه‌سازی کم‌آب‌بر، معروف به xeriscaping رو ترویج می‌ده[6].
مشوق‌های مالی هم نقش دارن. DEWA از ساختار تعرفه پلکانی استفاده می‌کنه – هرچی بیشتر آب مصرف کنی، قیمت هر واحد بالاتر میره، که مردم رو به دقت در مصرفشون تشویق می‌کنه[2]. مقررات ساختمانی استفاده از تجهیزات کم‌مصرف آب مثل شیرآلات و توالت‌های کم‌جریان رو در ساخت‌وسازهای جدید الزامی می‌کنه[7]. کمپین‌های عمومی هم تأثیرگذارن. احتمالاً ابتکار «دبی کن» (Dubai Can) رو دیدی که در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد و بطری‌های آب قابل استفاده مجدد رو ترویج می‌ده و تعداد زیادی ایستگاه رایگان پر کردن آب در سراسر شهر نصب کرده، که باعث صرفه‌جویی در میلیون‌ها بطری پلاستیکی یکبار مصرف شده
[38]. تا مارس ۲۰۲۴، این آبسردکن‌ها نزدیک به ۹ میلیون لیتر آب رایگان توزیع کرده بودن[38]. هر ابتکاری، چه بزرگ و چه کوچیک، به فرهنگ صرفه‌جویی کمک می‌کنه.
تضمین آینده: ذخیره‌سازی، استراتژی و نوآوری
با نگاه به آینده، دبی فقط بر تأمین روزمره تمرکز نمی‌کنه؛ بلکه از طریق ذخیره‌سازی استراتژیک آب و برنامه‌های جامع، در حال ایجاد تاب‌آوری برای آینده‌اس[5][33][42]
[19][16]
[29]. داشتن ذخایر آب برای مدیریت شرایط اضطراری یا اختلالات غیرمنتظره حیاتیه[2][33]
[35][19]
[40][22]
[41]. یکی از پروژه‌های پیشگام، ذخیره‌سازی و بازیابی آبخوان (Aquifer Storage and Recovery - ASR) هست[33][35][19][40][41]. این پروژه شامل ذخیره‌سازی آب شیرین‌شده با کیفیت بالا – که اغلب با استفاده از مازاد انرژی خورشیدی تولید می‌شه – در زیر زمین و در آبخوان‌های طبیعیه[5][33][35][22][41]. هدف، ذخیره‌سازی تا ۶۰۰۰ میلیون گالن امپریال آبه، که بزرگترین سیستم ASR جهان برای آب شرب رو ایجاد می‌کنه و قادر به تأمین بیش از ۵۰ MIGD برای ۹۰ روز در شرایط اضطراریه[33][35][19][40][41][31].
در کنار ASR، DEWA به ساخت مخازن سطحی معمولی ادامه می‌ده و تأسیسات جدیدی در مناطقی مثل نخالی، لوسیلی و حتا در حال ساخته که به طور پیوسته ظرفیت کل ذخیره‌سازی رو افزایش می‌ده[33][19][40][35][19][40]. این تلاش‌ها توسط استراتژی‌های جامعی مثل استراتژی یکپارچه مدیریت منابع آب دبی ۲۰۳۰ و استراتژی گسترده‌تر امنیت آبی امارات ۲۰۳۶ هدایت می‌شن و رویکردی هماهنگ رو تضمین می‌کنن[5][33][42][19][16][29]. تمرکز آینده همچنان روشنه: ادامه حرکت به سمت انرژی پاک برای شیرین‌سازی آب (هدف ۱۰۰٪ تا ۲۰۳۰)، حداکثر استفاده مجدد از آب (هدف ۱۰۰٪ تا ۲۰۳۰) و تشدید تلاش‌های صرفه‌جویی (هدف ۳۰٪ DSM تا ۲۰۳۰)[1][5][8][37][13][22][16][10][11][25][34][22]. دبی همچنین به نوآوری توجه داره و در حال بررسی تحقیق و توسعه پیشرفته شیرین‌سازی آب و بهبود مدیریت آب‌های سطحی از طریق پروژه‌هایی مثل «تصریف» (Tasreef) هست[8]
[36]. این ترکیب از فناوری‌های اثبات‌شده، ذخیره‌سازی استراتژیک و برنامه‌ریزی آینده‌نگر تضمین می‌کنه که دبی همچنان شهری شکوفا و با امنیت آبی در قلب صحرا باقی بمونه[5][33][34][12].
رایگان امتحان کنید