تغذیه یک ملت رو به رشد در قلب سرزمینی خشک – این چالش منحصربهفردی است که امارات متحده عربی با آن رودررو شده . با توجه به اینکه در حال حاضر حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد از مواد غذایی این کشور وارداتی است، امارات بهخوبی آسیبپذیریهای ناشی از این وابستگی را، بهویژه در زمان اختلال در زنجیرههای تأمین جهانی، درک میکنه . اما امارات فقط به پذیرش این چالش بسنده نکرده؛ بلکه با دیدگاهی بلندپروازانه با آن مقابله میکنه. استراتژی ملی امنیت غذایی ۲۰۵۱ که در نوامبر ۲۰۱۸ راهاندازی شد، پاسخ جامع امارات و نقشهراهی برای تضمین آینده غذایی پایدار برای همه ساکنان این کشور است . هدف نهایی؟ کسب رتبه اول در شاخص جهانی امنیت غذایی (GFSI) تا سال ۲۰۵۱ و تضمین دسترسی مداوم به غذای ایمن، کافی و مغذی برای همه ساکنان، حتی در شرایط اضطراری . بیا با هم ابتکارات کلیدی این تحول رو بررسی کنیم، از فناوریهای پیشرفته و تقویت مزارع محلی گرفته تا تجارت هوشمند و همکاری جهانی . تقویت تولید داخلی مواد غذایی از طریق نوآوری
کاهش وابستگی به واردات به معنای تولید بیشتر مواد غذایی در داخل کشوره، و این یکی از ارکان اصلی استراتژی امارات محسوب میشه . اما چطور میشه در یک بیابان بهطور مؤثر کشاورزی کرد؟ فناوری کلید حل این مسئله است. امارات سرمایهگذاری زیادی روی تکنیکهای کشاورزی مدرن مثل کشاورزی در محیط کنترلشده (CEA)، هیدروپونیک (کشت گیاهان بدون خاک)، کشاورزی عمودی (کشت محصولات بهصورت طبقهای در فضای بسته) و آبزیپروری (پرورش ماهی) انجام داده . این روشها فقط آیندهنگرانه نیستند؛ بلکه کاربردیان و هدفشون بهبود قابل توجه بازدهی – بالقوه تا ۳۰ درصد – و در عین حال استفاده بهینهتر از منابعی مثل آبه . برای هدایت این تلاشها، استراتژی یک «سبد غذایی ملی» شامل ۱۸ قلم ماده غذایی ضروری رو بر اساس میزان مصرف، پتانسیل تولید داخلی و ارزش غذایی مشخص کرده . اهداف مشخص شامل افزایش ۱۵ درصدی تولید این اقلام استراتژیک و تأمین ۵۰ درصدی نیازهای غذایی از طریق تولید داخلی در بلندمدته . این رویکرد فناورانه فقط به کمیت مربوط نمیشه؛ بلکه هدفش ایجاد یک بخش کشاورزی پایدار و مقاومه که از آب و زمین کمتری استفاده میکنه و با اهداف زیستمحیطی گستردهتر همراستاست . تنوعبخشی به واردات و تقویت تجارت
با اینکه تقویت تولید داخلی بسیار مهمه، واقعیت اینه که واردات همچنان نقش مهمی در تأمین غذای امارات خواهد داشت . بنابراین، استراتژی هوشمندانه روی واردات هم تمرکز کرده. بهجای اتکای بیش از حد به چند منبع محدود، برنامه بر تنوعبخشی متمرکز شده و هدف اینه که برای هر دسته اصلی مواد غذایی، سه تا پنج تأمینکننده جایگزین وجود داشته باشه . هدف نهایی اینه که در نهایت ۶۷ درصد از واردات ضروری از این شرکای بینالمللی متنوع تأمین بشه . این امر مستلزم ایجاد روابط بینالمللی قوی و تسهیل تجارت برای کسبوکارهای کشاورزی (agri-businesses) جهانی از طریق اماراته . استفاده از قدرت امارات، بهویژه دبی، بهعنوان یک مرکز لجستیک جهانی، بهطور ضمنی بخشی از تحقق این امره و جریان پایدار و مقاوم واردات مواد غذایی رو حتی در صورت بروز اختلال در سایر نقاط جهان تضمین میکنه . پیشبرد پیشرفت با نوآوری کشاورزی و تحقیق و توسعه (R&D)
نوآوری فقط یک کلمه باب روز در برنامه امنیت غذایی امارات نیست؛ بلکه موتور محرک جاهطلبی این کشور برای تبدیل شدن به یک مرکز پیشرو در سطح جهانیه . دولت سرمایهگذاریهای قابل توجهی در تحقیق و توسعه (R&D) کشاورزی انجام میده، مراکز تحقیقاتی اختصاصی تأسیس میکنه، آزمایشگاهها رو ارتقا میده و همکاری بین نهادهای دولتی، شرکتهای خصوصی و مؤسسات دانشگاهی رو تقویت میکنه . چه نوع تحقیقاتی؟ به ژنتیک پیشرفته، درک تأثیرات تغییرات آبوهوایی بر کشاورزی محلی، تقویت آبزیپروری برای گونههای کلیدی ماهی، بازیافت زبالههای کشاورزی، بررسی غذاهای جایگزین و توسعه روشهای کشاورزی کاملاً جدید و مناسب برای منطقه فکر کن . یک «برنامه ملی تحقیق و توسعه امنیت غذایی» (National R&D Food Security Agenda) این تلاشها رو هدایت میکنه . ابتکارات بزرگی برای ایجاد این نوآوری در حال انجام است، مانند چالش جهانی FoodTech Challenge که از نوآوران سراسر جهان دعوت میکنه تا راهحلهایی برای چالشهای امنیت غذایی ارائه بدن . همچنین، Food Tech Valley در دبی، یک مرکز و بستر آزمایشی اختصاصی برای فناوریهای کشاورزی پیشگام، با برنامه "AGccelerator" برای حمایت از استارتآپها، بسیار قابل توجهه . قدرت مشارکت: درگیر کردن بخش خصوصی
استراتژی امارات بهوضوح تشخیص میده که تلاشهای دولت بهتنهایی کافی نیست؛ بخش خصوصی یک شریک ضروری در دستیابی به امنیت غذاییه . این برنامه فعالانه کسبوکارها رو تشویق میکنه تا در کل زنجیره ارزش غذایی، از مزرعه تا سفره، مشارکت کنن . این به معنای ایجاد محیطی است که در اون شرکتهای خصوصی برای سرمایهگذاری در پروژههای کشاورزی، فناوریهای جدید و زیرساختها، اغلب از طریق مشارکتهای دولتی-خصوصی (PPPs)، احساس اطمینان کنن . ابتکاراتی مانند برنامه AIM for Climate بهطور خاص سرمایهگذاری خصوصی در کشاورزی هوشمند اقلیمی رو تشویق میکنه . شرکتها همچنین بازیگران مهمی در بهبود زنجیرههای تأمین، مدیریت لجستیک و مقابله با چالش ضایعات مواد غذایی هستن . به این فکر کن – شرکتهای بزرگ محلی در حال حاضر پیشقدم شدهاند و ابتکارات دولتی رو تکمیل میکنن . برنامههایی مانند FoodTech Challenge مشوقهایی برای استارتآپها ارائه میدن و «گفتوگوی ملی برای امنیت غذایی» (National Dialogue for Food Security) گفتوگوی مستمر بین دولت و رهبران صنعت رو تضمین میکنه . هدف، ایجاد یک اکوسیستم مشارکتیه که در اون بخشهای دولتی و خصوصی با هم نوآوری کنن، حتی ایدههایی مانند اعتبار مقرونبهصرفه برای کسبوکارهای غذایی رو بررسی کنن . همکاری جهانی برای امنیت مشترک
امنیت غذایی فقط یک مسئله محلی نیست؛ بلکه یک مسئله جهانیه. به همین دلیله که امارات در استراتژی خودش تأکید زیادی بر همکاریهای بینالمللی داره . این کشور از نزدیک با سازمانهای بزرگ بینالمللی همکاری میکنه. یکی از شرکای کلیدی، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) است که تخصص فنی برای اجرای استراتژی ارائه میده و در همه زمینهها از تحقیق و توسعه (R&D) گرفته تا مدیریت شیلات همکاری میکنه . امارات حتی میزبان دفتر منطقهای FAO است و در حال تأسیس یک مرکز جدید تعالی FAO هست . همچنین همکاریهایی با برنامه جهانی غذا (WFP) در زمینه نوآوری، مرکز بینالمللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA) برای تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک، و مرکز بینالمللی کشاورزی شورهزار (ICBA) مستقر در امارات که بر کشاورزی در شرایط شور تمرکز داره، وجود داره . فراتر از سازمانها، امارات فعالانه از طریق رویدادهایی مانند MENA AgriFood Innovation Days و با میزبانی گفتگوهای مهم جهانی مانند COP28 دانش خودش رو به اشتراک میگذاره . توافقنامههای دوجانبه، مانند ابتکار AIM for Climate که با همکاری ایالات متحده راهاندازی شد، این پیوندهای جهانی رو بیشتر تقویت میکنه و سرمایهگذاری و تبادل فناوری رو ترویج میده . پایداری: کاهش ضایعات و بهبود تغذیه
استراتژی غذایی امارات فقط به تولید غذای بیشتر مربوط نمیشه؛ بلکه هدفش ایجاد سیستمهای غذایی بهتر و پایدارتره . تمرکز عمده بر مقابله با اتلاف و ضایعات مواد غذاییه. میدونی چقدر غذا هدر میره؟ امارات قصد داره این میزان رو بهطور قابل توجهی کاهش بده، با هدف کاهش ۱۵ درصدی که در استراتژی مشخص شده و یک ابتکار ملی به نام 'ne'ma' که هدفش نصف کردن ضایعات مواد غذایی تا سال ۲۰۳۰ است . این امر همه رو شامل میشه، از کشاورزان گرفته تا خردهفروشان و مصرفکنندگان . در کنار کاهش ضایعات، استراتژی، تغذیه و ایمنی رو در اولویت قرار میده. اهداف شامل کاهش ۱۵ درصدی مصرف عناصر غذایی ناسالم و کاهش قابل توجه ۳۵ درصدی حوادث مربوط به ایمنی مواد غذاییه . این تلاشها ارتباط تنگاتنگی با تعهدات گستردهتر پایداری امارات، از جمله برنامه بلندپروازانه UAE Net Zero by 2050 داره . همه چیز به هم مرتبطه – ضایعات کمتر و تغذیه بهتر به معنای جمعیت سالمتر و سیاره سالمتره. نقشهراه: نقاط عطف و سنجش موفقیت
خب، امارات چطور پیشرفت در این مسیر بلندپروازانه رو پیگیری میکنه؟ استراتژی نقاط عطف روشنی رو تعیین کرده. در کوتاهمدت، تا حدود سال ۲۰۳۰، اهداف کلیدی شامل قرار گرفتن در بین ۱۰ کشور برتر در شاخص جهانی امنیت غذایی (GFSI) بهعنوان بخشی از چشمانداز 'We the UAE 2031' است . سایر اهداف کوتاهمدت شامل افزایش قابل توجه خرید دولتی از محصولات کشاورزی محلی – با هدف رسیدن به ۱۰۰ درصد تا سال ۲۰۳۰ – و دستیابی به هدف ابتکار 'ne'ma' یعنی نصف کردن ضایعات مواد غذاییه . با نگاهی به آینده دورتر، چشمانداز نهایی برای سال ۲۰۵۱ روشن باقی میمونه: کسب رتبه اول در GFSI و تثبیت امارات بهعنوان یک رهبر جهانی در امنیت غذایی مبتنی بر نوآوری . خود GFSI معیار اصلی برای سنجش موفقیت است و مقرونبهصرفه بودن، در دسترس بودن، کیفیت و ایمنی رو ردیابی میکنه . دلگرمکننده است که امارات پیشرفت قابل توجهی داشته و بین سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، ۱۲ پله در رتبهبندی صعود کرده . نظارت بر تمام این پیشرفتها بر عهده «شورای امنیت غذایی امارات» (Emirates Food Security Council) است که تضمین میکنه تمام بخشهای مختلف استراتژی بهطور مؤثر با هم کار کنن .