تصور کن: یک سکونتگاه ساحلی ساده و کوچک، متکی به ماهیگیری و جذابیت درخشان مروارید . حالا، به سرعت به دبی امروز میرسیم – یک کلانشهر خیرهکننده، یک چهارراه جهانی و یک قطب قدرتمند گردشگری . این یک دگرگونی تقریباً باورنکردنیه، درسته؟ این سفر باورنکردنی تصادفی نبود؛ بلکه نتیجه تصمیم رهبران آیندهنگری بود که از همان ابتدا تصمیم گرفتند آیندهای فراتر از وابستگی به نفت بسازند . بیا با هم لحظات کلیدی، تصمیمات استراتژیک، قدرت اقتصادی و مسیر آیندهای را بررسی کنیم که یک پایگاه بیابانی را به یکی از پربحثترین مقاصد جهان تبدیل کرد . از مروارید تا برنامهریزی: دبی اولیه و بذرهای تغییر
داستان دبی خیلی قدیمیتر از چیزیه که خیلیها فکر میکنن، با سکونتگاههایی که قدمتشون به ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد میرسه و نقشش به عنوان یک مرکز تجاری از قرن هفتم میلادی شروع شد . قرنها زندگی حول محور دریا میچرخید – ماهیگیری و مهمتر از اون، صید مروارید، پایههای اصلی اقتصاد بودن . خاندان آل مکتوم، که هنوز هم حکومت میکنن، در سال ۱۸۳۳ حضور خودشون رو تثبیت کردن . حتی تحتالحمایگی بریتانیا از سال ۱۸۹۲، تجارت، بهخصوص مروارید، همچنان کانون توجه بود، با صدها کشتی صید مروارید که در اوایل دهه ۱۹۰۰ فعالیت میکردن . در اوج خودش حدود سال ۱۹۱۷، دبی مرکز صنعت مروارید خلیج [فارس] بود . اما، رونق صید مروارید دوام نیاورد. اختراع مروارید پرورشی در ژاپن باعث فروپاشی این صنعت در دهه ۱۹۳۰ شد و دبی رو مجبور کرد تا در مورد آینده اقتصادیش تجدید نظر کنه . این نیاز به یک مسیر جدید بعدها حتی حیاتیتر هم شد. نقطه عطف واقعی در سال ۱۹۶۶ اتفاق افتاد: کشف نفت . تحت رهبری خردمندانه شیخ راشد بن سعید آل مکتوم، یک تصمیم سرنوشتساز گرفته شد. شیخ راشد با درک اینکه ذخایر نفتی دبی در مقایسه با همسایگانش محدوده، تصمیم گرفت ثروت نفتی رو نه فقط در خود نفت، بلکه در ساخت زیرساختهایی برای یک اقتصاد متنوع متمرکز بر تجارت و خدمات سرمایهگذاری کنه . او فهمید که نفت برای همیشه باقی نمیمونه و پایههای یک رفاه پایدار رو بنا نهاد . ساختن رویا: زیرساختهای بنیادی
چشمانداز شیخ راشد به سرعت به واقعیت عینی (و آسفالتی) تبدیل شد. چندین پروژه کلیدی در دوران حکومت او نقش اساسی در زمینهسازی برای رشد آینده دبی داشتن. فرودگاه بینالمللی دبی (DXB)، که ابتدا در سال ۱۹۵۹ افتتاح شده بود، تا سال ۱۹۷۱ ارتقاهای مهمی مثل باند آسفالته دریافت کرد و برای ترافیک بیشتر آماده شد . بعد از اون، بندر عظیم جبل علی، که در سال ۱۹۷۹ افتتاح شد، به سرعت به یک مرکز حیاتی کشتیرانی تبدیل شد و هنوز هم بزرگترین بندر دستساز جهانه . در همون سال، مرکز تجارت جهانی دبی (Dubai World Trade Centre) درهای خودش رو باز کرد؛ این مرکز که در اون زمان بلندترین ساختمان منطقه بود، نشاندهنده جاهطلبی دبی برای تبدیل شدن به یک مرکز مهم تجاری و مالی بود . اینها فقط پروژههای جداگانه نبودن؛ بلکه گامهای حسابشدهای در برنامه استراتژیک برای تنوع بخشیدن به اقتصاد و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی بودن . آغاز جاهطلبیهای جهانی: دهه ۸۰ و ۹۰ و شتاب گردشگری
با شکلگیری زیرساختهای بنیادی، دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹0 شاهد این بودن که دبی فعالانه به دنبال جلب توجه جهانی و ساختن جذابیت گردشگری خودش بود. یک جهش بزرگ رو به جلو، تأسیس شرکت هواپیمایی Emirates Airline در سال ۱۹۸۵ بود، که ارتباطات جهانی حیاتی رو ایجاد کرد که برای هر مرکز گردشگری مشتاقی ضروریه . صرفاً ساختن زیرساخت کافی نبود؛ دبی به دلایلی برای بازدید مردم نیاز داشت. شهر شروع به میزبانی رویدادهای بینالمللی برجستهای کرد، که با مسابقات گلف Dubai Desert Classic در سال ۱۹۸۹ آغاز شد . به دنبال اون، مسابقه اسبدوانی معتبر Dubai World Cup در سال ۱۹۹۶ و راهاندازی جشنواره خرید دبی (Dubai Shopping Festival) بسیار موفق در همون سال انجام شد که هر دو به جاذبههای سالانه مهمی تبدیل شدن . برای مدیریت و ترویج این تمرکز رو به رشد، اداره گردشگری و بازاریابی تجاری (DTCM)، که حالا به عنوان اداره اقتصاد و گردشگری (DET) شناخته میشه، رسماً در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد . و بعد، نماد از راه رسید. افتتاح هتل Burj Al Arab در سال ۱۹۹۹، که به عنوان اولین هتل «هفت ستاره» جهان تبلیغ میشد و روی جزیره مصنوعی خودش ساخته شده بود، پیام روشنی فرستاد: دبی اوج گردشگری لوکس رو هدف گرفته بود و از جسور بودن ترسی نداشت . این دوره واقعاً نشاندهنده شتاب تمرکز ویژه دبی بر تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری در سطح جهانی بود . رونق قرن ۲۱: ابرپروژهها و شناخت جهانی
با ورود به هزاره جدید، تحت رهبری شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، توسعه دبی با سرعت فوقالعادهای پیش رفت . مقیاس و جاهطلبی پروژهها واقعاً نفسگیر شد. ساختوساز Palm Jumeirah در سال ۲۰۰۱ آغاز شد، یک جزیره مصنوعی جسورانه که به طور چشمگیری خط ساحلی شهر و ظرفیت استراحتگاههای لوکس رو افزایش داد . زیرساختهای مالی کلیدی مانند مرکز مالی بینالمللی دبی (DIFC) در سال ۲۰۰۲ افتتاح شد . حملونقل عمومی ضروری با افتتاح متروی دبی (Dubai Metro) در سال ۲۰۰۹ از راه رسید، و به دنبال اون، تکمیل برج خلیفه (Burj Khalifa)، بلندترین ساختمان جهان، در سال ۲۰۱۰ – جایگاه دبی رو در نقشه جهانی تثبیت کرد . این دگرگونی فیزیکی با برنامهریزی استراتژیک روشنی هدایت میشد. استراتژی گردشگری دبی ۲۰۲۰ (Dubai Tourism Strategy 2020)، که در سال ۲۰۱۳ راهاندازی شد، هدف جذب ۲۰ میلیون بازدیدکننده سالانه تا سال ۲۰۲۰ رو تعیین کرد . دبی به این قانع نشد و اهداف بعدی حتی بالاتر رفتن و ۲۳ تا ۲۵ میلیون بازدیدکننده تا سال ۲۰۲۵ رو هدف گرفتن . میزبانی اکسپو ۲۰۲۰ دبی (Expo 2020 Dubai) (که به ۲۰۲۱-۲۰۲۲ موکول شد) یک کاتالیزور عظیم بود، که باعث توسعه بیشتر و افزایش قابل توجه تعداد بازدیدکنندگان شد، و تابآوری دبی رو حتی در طول همهگیری با ۷.۲۸ میلیون بازدیدکننده در سال ۲۰۲۱ به نمایش گذاشت . سوخترسانی به اقتصاد: نقش حیاتی گردشگری
بیا در مورد اعداد و ارقام صحبت کنیم، چون اونها واقعاً داستان اهمیت گردشگری رو اینجا تعریف میکنن. مهماننوازی و گردشگری برای اقتصاد متنوع و غیرنفتی دبی کاملاً حیاتی هستن . این فقط یک چیز خوب و داشتنی نیست؛ بلکه یک موتور اقتصادی اساسیه . در سراسر امارات متحده عربی، بخش سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۴ مبلغ سرسامآور ۲۳۶ میلیارد درهم (حدود ۶۴.۳ میلیارد دلار) به تولید ناخالص داخلی کمک کرد، که ۱۲ درصد از کل اقتصاد ملی رو تشکیل میده . این سهم بزرگتری از سهم گردشگری در غولهایی مثل آمریکا یا اروپاست . در حالی که اینها ارقام مربوط به امارات هستن، دبی محرک اصلی این فعالیتهاست . آمار بازدیدکنندگان تصویری از رشد باورنکردنی رو نشون میده. دبی پس از رسیدن به ۱۶.۷۳ میلیون گردشگر بینالمللی در سال ۲۰۱۹، پس از همهگیری با قدرت بازگشت، و در سال ۲۰۲۳ پذیرای رکورد ۱۷.۱۵ میلیون نفر بود و این رکورد رو دوباره با ۱۸.۷۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ شکست . اونها از کجا میان؟ بازارهای کلیدی شامل اروپای غربی، جنوب آسیا، کشورهای شورای همکاری خلیج [فارس] (GCC) و کشورهای مستقل مشترکالمنافع (CIS) هستن، و بازارهای آسیایی رشد قوی نشون میدن . و بازدیدکنندگان زیاد خرج میکنن – دبی به طور مداوم در رتبه اول جهانی برای هزینههای گردشگران قرار داره . در امارات، هزینهکرد بازدیدکنندگان بینالمللی در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۴۰ درصد افزایش یافت و به بیش از ۱۷۵ میلیارد درهم رسید . این بخش همچنین یک ایجادکننده عظیم شغل هم هست. در سال ۲۰۲۳، بیش از ۸۰۹,۰۰۰ شغل در سراسر امارات (یک شغل از هر نه شغل!) رو پشتیبانی کرد، و پیشبینی میشه این رقم در سال ۲۰۲۴ به نزدیک ۸۳۳,۰۰۰ برسه . فقط توسعه برنامهریزی شده هتلها در دبی قراره به زودی حدود ۱۵,۰۰۰ شغل مستقیم و به طور بالقوه تا ۵۰,۰۰۰ شغل غیرمستقیم ایجاد کنه . چشمانداز مهماننوازی: همگام با تقاضا
برای میزبانی از میلیونها بازدیدکننده، به مکانهایی برای اقامت اونها نیاز داری. بخش هتلداری دبی با سرعت فوقالعادهای گسترش پیدا کرده. از حدود ۱۲۶,۰۰۰ اتاق در سال ۲۰۱۹، موجودی اتاقها در سال ۲۰۲۳ از ۱۵۰,۰۰۰ گذشت و تا پایان سال ۲۰۲۴ به بیش از ۱۵۴,۰۰۰ اتاق در ۸۳۲ مرکز اقامتی رسید . این ظرفیت اتاق دبی رو جلوتر از شهرهایی مثل لندن و نیویورک قرار میده . در حالی که ترکیبی از انواع هتلها وجود داره، بازار به سمت لوکس بودن تمایل داره، به طوری که هتلهای ۵ ستاره ۳۵ درصد از اتاقها و هتلهای ۴ ستاره ۲۸ درصد از اتاقها رو در سال ۲۰۲۴ تشکیل میدادن . به طور چشمگیری، حتی با این رشد سریع عرضه، هتلها پر میمونن. میانگین اشغال هتلها در سال ۲۰۲۳ به ۷۷.۴ درصد رسید و در سال ۲۰۲۴ به ۷۸.۲ درصد افزایش پیدا کرد . شهر در سال ۲۰۲۴ به رکورد ۴۳.۰۳ میلیون شب اقامت اشغال شده دست پیدا کرد . با وجود تقاضای بالا و تمرکز بر لوکس بودن، میانگین نرخ روزانه (ADR) نسبتاً پایدار و رقابتی باقی موند، و در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۳۸ درهم (تقریباً ۱۴۶ دلار) بود که در مقایسه با سایر شهرهای بزرگ جهانی ارزش خوبی رو ارائه میده . برخی معیارها حتی ADR بالاتری رو نشون دادن، که احتمالاً منعکسکننده روشهای محاسبه متفاوتیه . قدم بعدی چیه؟ روندها و چشمانداز آینده
دبی هیچوقت متوقف نمیشه و بخش مهماننوازیش دائماً در حال تحوله. چه چیزی در حال حاضر این صنعت رو شکل میده؟ فناوری نقش بزرگی داره – به چتباتهای هوش مصنوعی، کنترلهای هوشمند اتاق و ورود بدون تماس فکر کن که دارن به یک هنجار تبدیل میشن . پایداری هم داره به کانون توجه تبدیل میشه، که با ابتکاراتی مثل گردشگری پایدار دبی (DST) و برنامههایی مثل «دبی میتواند» (Dubai Can) که به شدت مصرف بطریهای پلاستیکی رو کاهش داده، هدایت میشه . هتلها به طور فزایندهای برای تلاشهاشون با مهرهای پایداری شناخته میشن . مهمانها چیزی بیشتر از یک اتاق میخوان؛ اونها به دنبال تجربیات منحصر به فرد، غوطهوری فرهنگی و پیشنهادات سلامتی هستن، که هتلها رو به نوآوری فراتر از اسپاهای سنتی سوق میده . ابرشخصیسازی با استفاده از دادهها و ظهور "bleisure" (ترکیب کار و تفریح) هم روندهای کلیدی هستن که هتلها دارن باهاشون سازگار میشن . با نگاه به آینده، جاهطلبی همچنان بسیار بالاست. دستور کار D33 (D33 Agenda) قصد داره دبی رو در بین ۳ مقصد برتر گردشگری جهان قرار بده . اهداف بازدیدکنندگان همچنان در حال افزایشه و برخی پیشبینیها ۴۰ میلیون بازدیدکننده رو برای امارات تا سال ۲۰۳۱ در نظر گرفتن . ساختوساز هتلها ادامه داره و بیش از ۱۱,۳۰۰ اتاق جدید تا سال ۲۰۲۷ برنامهریزی شده، بهویژه در بخش لوکس . پروژههای زیرساختی عظیمی مثل توسعه فرودگاه بینالمللی آل مکتوم (Al Maktoum International Airport) پشتیبانی حیاتی رو فراهم خواهند کرد . تمرکز همچنان بر نوآوری، پایداری و به طور بالقوه یکپارچگی بیشتر سفرهای منطقهای با ابتکاراتی مثل ویزای توریستی یکپارچه شورای همکاری خلیج [فارس] (GCC) باقی میمونه، که تضمین میکنه داستان گردشگری دبی هنوز به پایان نرسیده .