دبی و قدرت خورشید: انقلابی سبز در قلب کویر
۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
کپی لینک
منابع
35
نمایش منابع در متن
Google
Object-1
Witpress
Magzoid
Mediaoffice
Architizer
Blog Newlaunchproperties
Homestratosphere
Austincontrarian
Baggagetaxi
Dubaiideal
Re-thinkingthefuture
Neuroject
Design-middleeast
Beyracarchitects
Armanipro
Artsandculture Google
Artboothgallery
Armanipro
Mdpi
Bidoun
Algedra
Ierek
Dxbadventure
Dubaibusinessdirectory
Ibnbattutamall
Algedra Com
Dergi Neu Edu
Bayut
Khaleejtimes
Breakingtravelnews
Saadatrent
Global Ctbuh
Armanipro
Architectureau
خط افق دبی به خاطر بلندپروازی‌اش مشهور است، اما اگه دقیق‌تر نگاه کنی، می‌بینی که یه تحول متفاوت در جریانه – تحولی که با نیروی خورشید کار می‌کنه. این امارت، در کنار کل امارات متحده عربی، به سرعت داره به سمت آینده‌ای پایدار و سبز حرکت می‌کنه و به یکی از پیشگامان جهانی انرژی پاک تبدیل شده 
[24]
[23]
[16]. این فقط حرف نیست؛ بلکه با استراتژی‌های قدرتمندی مثل «استراتژی انرژی امارات 2050» و «استراتژی انرژی پاک دبی 2050 (DCES 2050)» پشتیبانی میشه که جسورانه هدف‌گذاری کرده تا اواسط قرن، 100% ظرفیت انرژی از منابع پاک تأمین بشه 
[5]
[2][23][24]
[11]. خب، دبی چطور داره انرژی خورشیدی و تجدیدپذیرها رو با تار و پود معماری و زیرساخت‌هاش در هم می‌تنه؟ ما قراره پارک خورشیدی عظیم محمد بن راشد آل مکتوم، ظهور ساختمان‌های با مصرف انرژی خالص صفر، و ابتکار هوشمندانه «شمس دبی» که انرژی خورشیدی رو برای همه در دسترس قرار داده، بررسی کنیم. آماده شو تا ببینی دبی چطور از آفتاب فراوانش بهره می‌بره.
طرح استراتژیک: انرژی‌بخشی به دبی سبزتر
امارات متحده عربی فقط پاشو توی آب انرژی‌های تجدیدپذیر نزده؛ بلکه با «استراتژی انرژی امارات 2050» به‌روز شده، با سر شیرجه زده تو این حوزه [5]
[35][23]. اهداف بلندپروازانه‌ان: تا سال 2030، سهم انرژی تجدیدپذیر سه برابر بشه، به 19.8 گیگاوات ظرفیت نصب‌شده انرژی پاک برسه، و تضمین بشه که منابع پاک 30% از کل ترکیب انرژی رو تشکیل بدن [5]
[33][35]. برای تحقق این امر، سرمایه‌گذاری هنگفتی معادل 150 تا 200 میلیارد درهم تا سال 2030 برنامه‌ریزی شده که نه تنها نیازهای انرژی، بلکه رشد اقتصادی و اهداف اقلیمی رو هم تأمین می‌کنه [33][35]. تمرکز گسترده‌ایه و شامل انرژی‌های تجدیدپذیر، انرژی هسته‌ای، بهره‌وری انرژی، تحقیق و توسعه، و حتی ایجاد حدود 50,000 شغل سبز میشه [33][35]
[18].
اگه روی سطح امارت زوم کنیم، «استراتژی انرژی پاک دبی 2050 (DCES 2050)» که در نوامبر 2015 راه‌اندازی شد، نیروی محرکه محلیه [16]
[19][2]. در ابتدا هدف 75% بود، اما این هدف افزایش پیدا کرده تا 100% ظرفیت برق دبی تا سال 2050 از منابع پاک تأمین بشه [24][23][11]. این استراتژی بر پنج ستون اصلی استواره: زیرساخت (مثلاً پارک‌های خورشیدی عظیم)، قانون‌گذاری (ایجاد قوانین حمایتی)، تأمین مالی (مثل صندوق سبز دبی با سرمایه 100 میلیارد درهم)، ظرفیت‌سازی (آموزش نیروی کار)، و ترکیب انرژی با برنامه‌ریزی دقیق (تعیین اهداف موقت، مثل 25% انرژی خورشیدی تا 2030) [2][5][16][19]. این یه برنامه جامع برای تبدیل دبی به قطب جهانی انرژی پاکه [2][16][19].
جواهر تاج: پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم
در قلب رویای تجدیدپذیر دبی، پارک خورشیدی محمد بن راشد آل مکتوم (MBR) قرار داره – پروژه‌ای با مقیاس واقعاً حماسی [2]. این پارک که در سال 2012 راه‌اندازی شد، بزرگترین پارک خورشیدی تک‌سایتی جهانه که از مدل تولیدکننده مستقل برق (IPP) استفاده می‌کنه [11]
[13]
[14]. برنامه چیه؟ ظرفیت خیره‌کننده 5000 مگاوات تا سال 2030، با پشتیبانی 50 میلیارد درهم سرمایه‌گذاری [11]
[31][13][2]. پس از تکمیل، انتظار می‌ره این غول خورشیدی انتشار کربن رو سالانه بیش از 6.5 میلیون تن کاهش بده [11][31][14]. همین الان هم داره 2627 مگاوات انرژی پاک تولید می‌کنه [13].
توسعه پارک داستانیه که در چند فاز روایت میشه، و هر فاز مرزها رو جابجا کرده. فاز 1 در سال 2013 با 13 مگاوات برق فتوولتائیک (PV) کار رو شروع کرد [11][13]
[9]. فاز 2 (200 مگاوات PV) در سال 2017 دنبال شد، که رکورد کمترین قیمت پیشنهادی رو ثبت کرد و برق 50,000 خونه رو تأمین کرد [11][13]. فاز 3 تا سال 2020، 800 مگاوات رو به شبکه اضافه کرد و به لطف کنسرسیومی به رهبری مصدر (Masdar)، سیستم‌های ردیابی خورشیدی پیشرفته رو معرفی کرد [11][13]. بعد نوبت فاز 4 رسید، یه تحول بزرگ که در سال 2023 افتتاح شد 
[28][13]. این غول 950 مگاواتی، بزرگترین پروژه انرژی خورشیدی متمرکز (CSP) جهانه که بلندترین برج CSP (263 متر!)، کلکتورهای سهموی، و پنل‌های PV رو داره، به علاوه ذخیره‌سازی حرارتی رکوردشکن که امکان تولید برق حتی پس از غروب خورشید رو هم فراهم می‌کنه 
[1][28][13][11]. فاز 5 در سال 2023، 900 مگاوات دیگه برق PV اضافه کرد و دوباره رکورد جهانی کمترین قیمت پیشنهادی رو به دست آورد [11]. و فاز 6 هم با همکاری مصدر (Masdar) در حال اجراست و قراره تا سال 2026، 1800 مگاوات با استفاده از فناوری پیشرفته دوفacial (دوطرفه) اضافه کنه [1].
اما پارک خورشیدی MBR چیزی فراتر از تولید برقه. این پارک میزبان یه مرکز نوآوری، یه قطب مهم تحقیق و توسعه برای آزمایش فناوری‌های خورشیدی و شیرین‌سازی آب، و حتی یه پروژه پیشگام هیدروژن سبز هست که با همکاری اکسپو 2020 و زیمنس انرژی (Siemens Energy) توسعه داده شده [13][14]
[20][1]
[15]. این نمادی قدرتمند از تعهد دبی و پیشرانه حرکت به سمت اهداف DCES 2050 و «امارات بدون کربن خالص 2050» هست [11][31][28][14].
معماری در خدمت بهره‌وری: ساختمان‌های با مصرف انرژی خالص صفر
فراتر از مزارع خورشیدی وسیع بیابانی، دبی انقلاب سبز رو با ساختمان‌های با مصرف انرژی خالص صفر (NZEBs) مستقیماً به داخل ساختمون‌هاش آورده 
[25]
[27]. یه NZEB دقیقاً چیه؟ ساده‌ست: ساختمونیه که در طول یک سال، به همون اندازه (یا بیشتر) انرژی تجدیدپذیر در محل تولید می‌کنه که مصرف می‌کنه [1][15][25][27]. چرا این موضوع در دبی اینقدر مهمه؟ خب، ساختمون‌ها، مخصوصاً سیستم تهویه مطبوعشون (که گاهی تا 80% مصرف رو تشکیل میده!)، مصرف‌کننده‌های بزرگ انرژی در اینجا هستن [25][27]. رسوندن مصرف انرژی اون‌ها به صفر خالص برای دستیابی به اهداف پایداری حیاتیه [25][27].
همین الان هم داریم نمونه‌های چشمگیری رو می‌بینیم که ظاهر میشن. مقر جدید و خیره‌کننده دیوا (DEWA)، به نام الشراع (Al-Shera'a یا بادبان)، طوری طراحی شده که بلندترین، بزرگترین و هوشمندترین ساختمان دولتی NZEB جهان باشه [1][15]. این ساختمون هدفش کسب گواهینامه‌های سبز برتر مثل LEED Platinum و WELL Silver هست، که ثابت می‌کنه عملکرد بالا و راحتی ساکنین می‌تونن دست در دست هم باشن [1][15]. یه پیشگام دیگه، پردیس دانشگاه دبی هست که به لطف یه نیروگاه خورشیدی بزرگ نصب شده توسط کلین‌مکس (CleanMax)، اولین NZEB منطقه با گواهینامه LEED اعلام شده. این نیروگاه 100% نیاز برق دانشگاه رو پوشش میده و صرفه‌جویی قابل توجهی ایجاد کرده 
[4]
[8]. تلاش‌هایی مثل جامعه «شهر پایدار» و تحقیقات در ساختمان موسسه SEE هم مرزهای طراحی کم‌مصرف انرژی رو جابجا می‌کنن 
[3]. دستیابی به وضعیت NZEB مستلزم طراحی هوشمند از همون ابتداست – چیزهایی مثل بهینه‌سازی شکل ساختمان، استفاده از عایق‌بندی و پنجره‌های با عملکرد بالا، نصب سیستم‌های تهویه مطبوع و روشنایی فوق‌العاده کارآمد، و مهمتر از همه، اضافه کردن پنل‌های خورشیدی در محل [25][27].
تسهیل گذار: سیاست‌ها و مشوق‌های دولتی
پروژه‌های بزرگ و ساختمون‌های هوشمند عالین، اما برای اینکه انرژی‌های تجدیدپذیر فراگیر بشن، به یه سیستم حمایتی درست نیاز دارن. اینجاست که سیاست‌ها و مشوق‌های دولتی دبی وارد عمل میشن و محیطی رو ایجاد می‌کنن که انرژی خورشیدی بتونه واقعاً شکوفا بشه 
[7]
[34]
[29]. «استراتژی انرژی پاک دبی 2050» فراگیر، مسیر رو مشخص می‌کنه و هدفش تبدیل دبی به رهبر جهانی انرژی پاکه [2][23][24]
[32]. یه ابتکار برجسته تحت این استراتژی، «شمس دبی» هست که توسط دیوا (DEWA) راه‌اندازی شده 
[10]
[12][9][15]. این رو مثل باز کردن دری برای صاحب‌خونه‌ها و کسب‌وکارها برای نصب سیستم‌های PV خورشیدی روی پشت‌بوم‌هاشون در نظر بگیر [10][12][9][15]. این طرح با مصوبه شماره 46 شورای اجرایی سال 2014 تنظیم شده و به مردم اجازه میده تا سیستم‌های خورشیدی خودشون رو به شبکه دیوا (DEWA) وصل کنن 
[30][10][12]
[17]. تو از برقی که تولید می‌کنی استفاده می‌کنی، و هر مقدار اضافه‌اش به شبکه برمی‌گرده [10][12][15][32]. تا پایان سال 2023، بیش از 620 مگاوات به لطف «شمس دبی» نصب شده بود [23].
برگردوندن برق به شبکه چطور کمک می‌کنه؟ اینجاست که «نت میترینگ» (Net Metering) یا کنتور دوطرفه وارد میشه – این قلب مالی «شمس دبی» هست [30][34][32]. به ازای هر واحد برقی که صادر می‌کنی، یه اعتبار روی قبض‌های آینده‌ات می‌گیری، که حتی می‌تونه اون‌ها رو به صفر برسونه [30][12]. این باعث میشه نصب پنل‌های خورشیدی یه سرمایه‌گذاری خیلی جذاب‌تر بشه [34][7]. در کنار «شمس دبی»، مقررات ساختمان سبز شهرداری دبی، بهره‌وری انرژی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر رو در ساخت‌وسازهای جدید الزامی می‌کنه و بهسازی ساختمان‌های قدیمی‌تر رو تشویق می‌کنه [7][34]. کمک مالی هم از طریق صندوق سبز دبی و «وام‌های سبز» ویژه از بانک‌ها در دسترسه [2][19][7]. این یه رویکرد چندجانبه‌ست که پذیرش انرژی خورشیدی رو آسون‌تر و پرفایده‌تر می‌کنه [7][34].
گسترش افق‌ها: پتانسیل آینده انرژی‌های تجدیدپذیر
دبی تازه به سطح پتانسیل انرژی تجدیدپذیرش ناخنک زده. این امارت با داشتن آفتاب فراوان، کاهش هزینه‌های فناوری، و حمایت بی‌دریغ دولت، آماده گسترش قابل توجهی در کاربردهای انرژی پاکه 
[22]
[26]
[21]. پتانسیل انرژی خورشیدی روی پشت‌بام‌ها تحت ابتکار «شمس دبی» همچنان وسیعه، مخصوصاً با هدف نصب پنل روی هر پشت‌بام تا سال 2030 [15][23][16][34][22]. پروژه‌های در مقیاس نیروگاهی مثل پارک خورشیدی MBR به رشد خودشون ادامه خواهند داد و فناوری‌های پیشرفته‌تری مثل پنل‌های دوفacial (دوطرفه) رو هم در بر خواهند گرفت [11][13][1][9].
اما موضوع فقط PV خورشیدی استاندارد نیست. دبی در حال بررسی طیف متنوعی از فناوری‌های پاکه. انرژی خورشیدی متمرکز (CSP)، که در فاز 4 پارک MBR به نمایش گذاشته شد، ذخیره‌سازی انرژی ارزشمندی رو ارائه میده [1][28][11]. پروژه آزمایشی هیدروژن سبز، نشانه‌ای از حرکت به سمت کربن‌زدایی از سایر بخش‌هاست [1][15][18]. شیرین‌سازی آب با انرژی خورشیدی به طور پایدار با کمبود آب مقابله می‌کنه [1][9][13][14]. حتی انرژی آبی هم با نیروگاه تلمبه‌ای-ذخیره‌ای در حتا (Hatta) که انعطاف‌پذیری شبکه رو فراهم می‌کنه، مورد توجه قرار گرفته [30][24]. و در حالی که انرژی خورشیدی غالبه، پروژه‌های انرژی بادی هم در حال توسعه هستن [26][18]. این گسترش با اهداف سرمایه‌گذاری عظیم دولتی (150 تا 200 میلیارد درهم در سطح ملی تا سال 2030) و توجیه اقتصادی روشنی که انرژی‌های تجدیدپذیر حالا دارن، تقویت میشه [2][35][33][12][4]
[6]. البته، چالش‌هایی مثل هزینه‌های اولیه، یکپارچه‌سازی با شبکه، و گرد و غبار بیابان وجود دارن، اما دبی فعالانه در حال مقابله با اون‌هاست و راه رو برای آینده انرژی واقعاً پایدار هموار می‌کنه [29][3][26][9].
رایگان امتحان کنید