فراتر از ابرها: داستان شگفت‌انگیز برج خلیفه دبی
۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
کپی لینک
منابع
40
نمایش منابع در متن
Google
Object-1
Witpress
Magzoid
Mediaoffice
Architizer
Blog Newlaunchproperties
Homestratosphere
Austincontrarian
Baggagetaxi
Dubaiideal
Prasoon
Re-thinkingthefuture
Neuroject
Design-middleeast
Google
Beyracarchitects
Artboothgallery
Luxuryproperty
Armanipro
Mdpi
Wfmmedia
Bidoun
Algedra
Ierek
Ibnbattutamall
Algedra Com
Algedra
En Wikipedia
Dergi Neu Edu
Bayut
Khaleejtimes
Saadatrent
Global Ctbuh
Armanipro
Architectureau
Kestates
M Youtube
Kreafolk
Prezi
تصور کن پای سازه‌ای ایستاده‌ای که آنقدر بلند است که انگار خود آسمان‌ها را شکافته. این حسی است که برج خلیفه القا می‌کند، با داشتن عنوان بلندترین ساختمان جهان
[1]
[6]
[10]
[17]
[23]
[37]. اما اهمیت آن بسیار فراتر از ارتفاع صرف است؛ این یک نماد درخشان از جاه‌طلبی سر به فلک کشیده دبی و گواهی بر نبوغ مهندسی مدرن است[1]
[35]
[18]
[21]
[22]
[29]. به عنوان مرکز خیره‌کننده «داون‌تاون دبی»، توجه‌ها را به خود جلب می‌کند[1]
[5][35]
[12]. بیا داستان جذاب پشت طراحی الهام‌گرفته از طبیعت آن، مهندسی پیشگامانه‌ای که آن را ممکن ساخت، سفر چالش‌برانگیز ساخت آن و تأثیر جهانی انکارناپذیرش را بررسی کنیم[1]
[13]
[9][6]
[31][35]. این حقایق برج خلیفه چیزی بیش از یک آسمان‌خراش را آشکار می‌کنند؛ آنها داستان بینش و دستاورد را روایت می‌کنند[1].
چشم‌انداز: فراتر از ارتفاع صرف
برج خلیفه فقط برای بلند بودن ساخته نشد؛ این یک حرکت استراتژیک توسط دولت دبی بود[1][29]. هدف؟ تغییر اقتصاد امارت از وابستگی به نفت و تثبیت آن به عنوان یک مرکز جهانی برای امور مالی، تجارت و گردشگری[1][29]. شرکت توسعه‌دهنده Emaar Properties برج را به عنوان لنگرگاه توسعه عظیم «داون‌تاون دبی» تصور می‌کرد، با هدف مستقیم کسب شناخت و سرمایه‌گذاری بین‌المللی[1][5][35][12][22]. برای یافتن طرحی شایسته این جاه‌طلبی، Emaar یک مسابقه طراحی انحصاری برگزار کرد[5]
[30]. برندگان، شرکت مشهور شیکاگویی Skidmore, Owings & Merrill (SOM) بودند، با Adrian Smith به عنوان سرپرست طراحی معماری و Bill Baker به عنوان رئیس تیم مهندسی سازه
[4][5][10][30]
[34][35][22]
[28][37]
[40]. فلسفه اصلی آنها روشن بود: ادغام فرهنگ محلی و فناوری پیشرفته برای ایجاد ساختمانی که بتواند در آب و هوای خشن بیابانی عملکردی استثنایی داشته باشد[13]. این چشم‌انداز زمینه را برای یکی از نمادین‌ترین نقاط دیدنی دبی فراهم کرد[1][5][35][12].
طراحی الهام‌بخش: از گل صحرایی تا مناره نمادین
خب، ظاهر منحصر به فرد برج خلیفه از کجا آمده؟ تیم طراحی در SOM از دو منبع کلیدی الهام گرفت: الگوهای هندسی پیچیده موجود در معماری اسلامی و، به زیبایی تمام، یک گل صحرایی منطقه‌ای به نام Hymenocallis یا سوسن عنکبوتی[13][9][4][5][10][34]
[39][21][22]
[25][12]. ردپای سه‌پره متمایز برج مستقیماً از هندسه این گل گرفته شده است[39][22][25]. با این حال، این پلان Y شکل فقط برای ظاهر نبود؛ بلکه بخش مهمی از مفهوم طراحی برنده بود[5][30]. از نظر عملکردی، فوق‌العاده است – به حداکثر رساندن مناظر خیره‌کننده به سمت خلیج فارس، ورود نور طبیعی فراوان و ایجاد پایداری سازه‌ای باورنکردنی[13][9][6][34][23]
[3][37].
شکل کلی برج همچنین به معماری تاریخی اسلامی ادای احترام می‌کند، به ویژه با یادآوری مناره‌های مارپیچی مانند مناره مسجد جامع سامرا[9][10]. می‌توانی این تأثیر را در نحوه باریک شدن ساختمان با افزایش ارتفاع ببینی، با استفاده از یک سری عقب‌نشینی‌های مارپیچی که جرم آن را به سمت آسمان کاهش می‌دهد[13][9][10][34][39][22][12]. تاج این همه، یک مناره باشکوه است که خود بیش از ۲۰۰ متر ارتفاع دارد[13][6][39]. در داخل، طراحی برج خلیفه از ترکیبی از کاربری‌ها پشتیبانی می‌کند، از جمله اقامتگاه‌های لوکس، فضاهای اداری، مناطق خرده‌فروشی و اولین هتل Armani جهان[1][13][31][34][35]
[19][12][29][37][40]. حتی طراحی داخلی، به رهبری SOM و Nada Andric، بازتاب‌دهنده توانایی فناورانه و ریشه‌های فرهنگی ساختمان است، با استفاده از موادی مانند شیشه، فولاد ضد زنگ و سنگ‌های تیره[13][25]
[38]. طراحی منظر اطراف، فرم برج را منعکس می‌کند و فضاهای سبز هماهنگی را در پای آن ایجاد می‌کند[13][39].
شگفتی‌های مهندسی: سرپیچی از گرانش و باد
سیستم هسته مهاربندی شده (Buttressed Core System)
در قلب پایداری برج، سیستم نوآورانه «هسته مهاربندی شده» قرار دارد[9][6]
[7][31]
[14][34][19][22][23][3][28][37]. یک هسته بتنی شش‌ضلعی قوی را در مرکز تصور کن[13][9][6][31][14][19][22][23][3]. از این هسته، سه بال منشعب می‌شوند که آنها نیز از بتن با عملکرد بالا ساخته شده‌اند و به همان شکل Y خاص چیده شده‌اند[13][9][6][31][14][19][22][23][3]. هر بال از طریق هسته مرکزی، بال‌های دیگر را پشتیبانی می‌کند و کل سازه را در برابر نیروهای خمشی و پیچشی فوق‌العاده مقاوم می‌سازد[13][9][6][31][14][19][22][23][3]. دیوارهای ضخیم «سرچکشی» (hammerhead) در انتهای هر بال و بازوهای مهاربندی (outriggers) که هسته را به ستون‌های بیرونی متصل می‌کنند، پایداری بیشتری می‌افزایند و باعث می‌شوند کل برج مانند یک تیر یکپارچه عظیم که به زمین متصل شده عمل کند[9][6][23]. این سیستم برای رسیدن به چنین ارتفاعات بی‌سابقه‌ای اساسی بود[9][22].
رام کردن باد
باد یک دشمن بزرگ برای هر آسمان‌خراشی است، چه رسد به بلندترین آسمان‌خراش جهان[9][4][7][10]. مهندسی باد از همان ابتدا حیاتی بود[5][3][12]. تیم بیش از ۴۰ آزمایش تونل باد را با استفاده از مدل‌های مختلف برای درک و کاهش اثرات باد انجام داد[9][4][7][16]. پلان Y شکل ذاتاً به کاهش نیروهای باد کمک می‌کند[13][9][6][7][31][19]. اما نبوغ واقعی در عقب‌نشینی‌های مارپیچی نهفته است – آن پله‌هایی که شکل ساختمان با بالا رفتن تغییر می‌کند[13][9][4][5][30][19][39][3][12]. این طراحی هوشمندانه اساساً «باد را گیج می‌کند»[13][19][39]. این امر از تشکیل گردابه‌های قوی و سازمان‌یافته باد که می‌تواند باعث نوسان بیش از حد ساختمان شود، جلوگیری می‌کند، زیرا باد در هر سطح با شکل متفاوتی روبرو می‌شود[13][19][39][12]. این امر، همراه با سختی ذاتی سازه، به برج اجازه می‌دهد تا در برابر بادهایی تا سرعت ۲۵۰ کیلومتر در ساعت با حداقل حرکت مقاومت کند[4][7][19]. آنها حتی جهت‌گیری ساختمان را بر اساس آزمایش‌ها چرخاندند تا تأثیر باد را بیشتر به حداقل برسانند[39].
پی‌ریزی روی شن
پشتیبانی از یک سازه ۵۰۰٬۰۰۰ تنی روی زمین دبی، که عمدتاً از خاک شنی سست روی سنگ بستر تشکیل شده است، مانع بزرگ دیگری بود[4][7][10][17][28]. راه‌حل؟ یک طراحی پی گسترده عظیم با پشتیبانی شمع (pile-supported raft foundation)[6][14]. یک پی بتنی عظیم به ضخامت ۳.۷ متر، پایه را تشکیل می‌دهد[9][4][6][14][23]. این پی روی ۱۹۲ شمع حفاری شده با قطر بزرگ قرار دارد که هر کدام ۴۳ تا ۵۰ متر در عمق سنگ بستر پایدار زیرین امتداد دارند[9][4][7][10][14][23]. این شمع‌ها از اصطکاک با خاک و سنگ برای انتقال بار عظیم استفاده می‌کنند[10]. برای محافظت در برابر آب‌های زیرزمینی خورنده، یک سیستم حفاظت کاتدی نصب شد و از بتن با چگالی بالا استفاده گردید[9][14].
نوآوری در مواد: بتن با عملکرد بالا (HPC)
هیچ‌کدام از اینها بدون پیشرفت در مواد، به ویژه بتن با عملکرد بالا (HPC) امکان‌پذیر نبود[13][9][6][7][31][30][34][19][23][3][12]. مخلوط‌های ویژه (درجه‌های C80 و C60) مقاومت و دوام باورنکردنی را فراهم کردند که برای سازه و مقاومت در برابر آب و هوای دبی حیاتی بود[9][23]. یک چالش بزرگ، پمپاژ این بتن به ارتفاعات رکوردشکن بود – در نهایت بیش از ۶۰۰ متر
[11][14]. این امر به پمپ‌های تخصصی و مخلوط‌های بتنی نیاز داشت که طوری طراحی شده بودند تا تحت فشار جدا نشوند[14]
[33]. و چطور در گرمای ۵۰ درجه سانتی‌گراد بتن‌ریزی می‌کنی؟ بیشتر در شب، و اغلب با مخلوط کردن یخ در بتن برای کنترل دمای عمل‌آوری و جلوگیری از ترک خوردن[4][10].
نوآوری‌های دیگر
فراتر از این عناصر اصلی، مهندسی برج خلیفه شامل پیشرفت‌های متعدد دیگری بود. هندسه ساده‌شده، ساخت و ساز را کارآمدتر کرد[13][19]. یک سیستم نمای پیشرفته (cladding system) با تقریباً ۲۶٬۰۰۰ پانل شیشه‌ای به مقاومت در برابر گرمای صحرا کمک می‌کند[4][6][13]. سیستم‌های کارآمد MEP (مکانیکی، الکتریکی، لوله‌کشی)، آسانسورهای پرسرعت پیشرفته، روشی منحصر به فرد برای ساخت مناره از داخل، و سیستم‌های گسترده پایش سلامت سازه، همگی بخشی از این مجموعه بودند[6][9][13][17][30][3][12].
ساختن یک افسانه: نقاط عطف و موانع
ساخت برج خلیفه یک ماراتن شش ساله بود که با حفاری در سال ۲۰۰۴ آغاز شد و با افتتاحیه بزرگ در ژانویه ۲۰۱۰ به اوج خود رسید[1][6][10][17][23][37]. بازیگران کلیدی شامل شرکت توسعه‌دهنده Emaar، مدیر ساخت Turner International، و سرمایه‌گذاری مشترک پیمانکاری Samsung، Besix و Arabtec بودند[5][11][12]. در طول مسیر، پروژه به نقاط عطف مهمی دست یافت، مانند پیشی گرفتن از سایر سازه‌های بلند، ثبت رکوردهای پمپاژ بتن، و در نهایت تکمیل مناره[10][14].
با این حال، سفر ساخت برج خلیفه بدون موانع قابل توجهی نبود. مدیریت لجستیک مواد و هزاران کارگر در ارتفاعات شدید یک چالش روزانه بود[11]
[26]. پمپاژ بتن به تجهیزات و تکنیک‌های تخصصی نیاز داشت[14][33]. بتن‌ریزی در گرمای شدید دبی مستلزم کار در شب و روش‌های خنک‌کننده مانند افزودن یخ بود[4][10]. خود کار پی‌ریزی به دلیل خاک شنی پیچیده بود[4][7][10][14].
مسائل غیرمنتظره باعث تأخیر شد. یک تغییر عمده در طراحی در اواسط ساخت و ساز برای افزایش ارتفاع برج، زمان قابل توجهی را اضافه کرد[1][11]. ورشکستگی پیمانکار اصلی نما (cladding) در سال ۲۰۰۶ منجر به تأخیر ۱۳ ماهه در یافتن جایگزین و بازگرداندن کار نما به مسیر خود شد[11]. این عوامل، همراه با افزایش هزینه‌های مواد، به افزایش قابل توجه هزینه‌ها کمک کرد، به طوری که قیمت نهایی به حدود ۱.۵ میلیارد دلار رسید، که بسیار بیشتر از بودجه اولیه ۸۷۶ میلیون دلاری بود[1]. مدیریت نیروی کار عظیم و متنوعی که در اوج خود به بیش از ۱۲٬۰۰۰ نفر در روز می‌رسید نیز نگرانی‌های لجستیکی و ایمنی را به همراه داشت و برای تکمیل به حدود ۲۲ میلیون نفر-ساعت کار نیاز بود[1][4][6][11][23][33]. پروتکل‌های ایمنی سختگیرانه حیاتی بودند، از جمله تجهیزات حفاظتی اجباری، آموزش و مناطق ایمنی، اگرچه متأسفانه، تلفاتی در طول دوره ساخت و ساز گزارش شد[7][16]
[32][33][26].
یک نماد جهانی: گردشگری، اقتصاد و نماد فرهنگی
جاذبه گردشگری
جای تعجب نیست که برج به سرعت به یکی از برترین جاذبه‌های گردشگری دبی تبدیل شد و هر ساله میلیون‌ها نفر را به خود جذب می‌کند[1][35][17][21][22]
[27]. سکوهای بازدید "At the Top" و "At the Top Sky" مناظر نفس‌گیری را ارائه می‌دهند و برای بازدیدکنندگان یک باید هستند[1][35][21][37][40]. آمارها محبوبیت فوق‌العاده آن را نشان می‌دهند: در سال ۲۰۲۳، ۴۰٪ از کل بازدیدکنندگان بین‌المللی به برج راه یافتند
[15]. حضور آن به عنوان لنگرگاهی برای «داون‌تاون دبی» عمل می‌کند و به طور قابل توجهی رفت و آمد و کسب و کار جاذبه‌های اطراف مانند «دبی مال»، «فواره دبی»، هتل‌ها و مغازه‌ها را افزایش می‌دهد[15]
[8]
[36][37]. سکوی بازدید برج خلیفه به تنهایی تعداد زیادی بازدیدکننده را پذیراست و جایگاه خود را به عنوان یکی از نقاط دیدنی ضروری دبی تثبیت می‌کند[21].
موتور اقتصادی
این پروژه فعالیت اقتصادی قابل توجهی ایجاد کرد و شغل‌هایی در ساخت و ساز، مهمان‌نوازی و گردشگری به وجود آورد[35]. به عنوان لنگرگاه توسعه ۲۰ میلیارد دلاری «داون‌تاون دبی»، تأثیر آن بسیار فراتر از هزینه ساخت ۱.۵ میلیارد دلاری خود برج است[1][23]. تأثیر برج خلیفه بر ارزش برند دبی بسیار زیاد است، سرمایه‌گذاری بیشتری را جذب می‌کند و به طور قابل توجهی به نقش بخش گردشگری در اقتصاد شهر کمک می‌کند[1]
[2][8][35].
اهمیت فرهنگی و شناخت جهانی
از نظر فرهنگی، برج خلیفه نمایانگر رهبری رویایی و همکاری جهانی است که شامل افرادی از بیش از ۱۰۰ کشور می‌شود[35][18][22][29][40]. طراحی آن با تفکر، مدرنیته را با ارجاعاتی به معماری اسلامی و میراث محلی، مانند گل Hymenocallis، ترکیب می‌کند و هویت منحصر به فرد دبی را منعکس می‌سازد[13][9][5][10][34][35][39][21][22][25][12][37]. دستیابی به عنوان بلندترین ساختمان جهان، شهرت جهانی فوری را به ارمغان آورد و رکوردهای متعددی را شکست[1][18][21][22][37]. این وضعیت نمادین آن را به یک پلتفرم بازاریابی باورنکردنی تبدیل می‌کند، با نمایش‌های نما و آتش‌بازی‌های معروف شب سال نو که به مخاطبان جهانی می‌رسد و جایگاه آن را در آگاهی جهانی تثبیت می‌کند[18]
[20][21]. این بنا به عنوان گواهی بر آنچه نبوغ انسانی می‌تواند به دست آورد، ایستاده است و همچنان در سراسر جهان الهام‌بخش شگفتی است[7][35][17][21].
رایگان امتحان کنید