راز رشد دبی در آسمان: فرودگاه‌هایی که جهان را متحول کردند
۵ اردیبهشت ۱۴۰۴
کپی لینک
منابع
38
نمایش منابع در متن
Google
Object-1
Magzoid
Mediaoffice
Architizer
Blog Newlaunchproperties
Homestratosphere
Austincontrarian
Baggagetaxi
Dubaiideal
Re-thinkingthefuture
Neuroject
Design-middleeast
Beyracarchitects
Armanipro
Artsandculture Google
Artboothgallery
Armanipro
Mdpi
Wfmmedia
Bidoun
Algedra
Ierek
Dxbadventure
Dubaibusinessdirectory
Ibnbattutamall
Algedra
En Wikipedia
Dergi Neu Edu
Bayut
Khaleejtimes
Breakingtravelnews
Saadatrent
Global Ctbuh
Armanipro
Architectureau
Kestates
Kreafolk
شهرت جهانی خیره‌کننده دبی فقط بر پایه آسمان‌خراش‌های سر به فلک کشیده و خریدهای لوکس بنا نشده؛ بلکه اساساً بر زیرساخت‌های بلندپروازانه‌اش استواره، به‌ویژه فرودگاه‌های کلاس جهانی‌اش 
[7]
[33]. فرودگاه بین‌المللی دبی (DXB) رو داریم، همون قطب قدرتمندی که امروز به‌عنوان شلوغ‌ترین فرودگاه جهان برای مسافران بین‌المللی می‌شناسیمش، و آینده‌ای که در فرودگاه بین‌المللی آل مکتوم (DWC) در حال شکوفاییه 
[1]
[11][7]
[21]
[17]. بیاین با هم داستان معماری جذاب رشد DXB از یک باند فرود ساده در دل کویر به یک ابرهاب جهانی رو بررسی کنیم و از چشم‌انداز واقعاً عظیم DWC پرده برداریم، و به طراحی، قدرت لجستیکی و جایگاهشون در صحنه جهانی نگاهی بندازیم [7][33]
[13].
DXB: از یک باند فرود در کویر تا ابرهاب جهانی
شاید الان تصورش سخت باشه، اما فرودگاه بین‌المللی دبی (DXB) در سال ۱۹۶۰ خیلی ساده شروع به کار کرد، فقط با یک ساختمان ترمینال کوچک و یک باند فرود از شن فشرده 
[38]. مسیر رشدش، آینه‌ای از رشد انفجاری خود دبی بوده و از اون شروع ساده به غول هوانوردی جهانی که امروز می‌بینیم تبدیل شده [38]
[10]. این تحول فقط به معنی بزرگتر شدن نبود؛ بلکه ناشی از چالش دائمی مدیریت تعداد مسافرانی بود که برای دهه‌ها سالانه بیش از ۱۵٪ رشد می‌کرد و این امر نیازمند توسعه مداوم و تفکر معماری هوشمند برای مدیریت جریان مسافر و راضی نگه داشتن اون‌ها بود [38]
[4][10][33].
اولین باند آسفالته در سال ۱۹۶۵ ساخته شد و با ادامه افزایش ترافیک، ترمینال دوم در سال ۱۹۹۸ به بهره‌برداری رسید [10]. اما نقطه عطف واقعی، ترمینال ۳ بود که در سال ۲۰۰۸ عمدتاً برای شرکت‌های هواپیمایی Emirates و Qantas افتتاح شد [10]
[29]. این ترمینال که توسط معمار تحسین‌شده فرانسوی، پل آندرو، به همراه ADPI و دارالهندسه طراحی شده بود، فقط یک ساختمان دیگه نبود؛ بلکه یک بیانیه بود 
[15]
[22]
[26]
[25]. با توجه به محدودیت فضا، در طراحی هوشمندانه، فضاهای اصلی پذیرش مسافر در زیر زمین قرار گرفت، درست زیر مسیرهای تاکسی‌وی، که باعث نزدیک‌تر شدن گیت‌ها شد [15][22]. در بالای زمین، نمای شیشه‌ای و فولادی منحنی و زیبای آن، فضاهای داخلی عظیم را غرق در نور طبیعی می‌کند و حس باز بودن و دلبازی به اون‌ها می‌بخشه، در حالی که شب‌ها مثل یک فانوس دریایی می‌درخشه [4][10][15][26].
ترمینال ۳ از همون روز اول عظیم بود و ظرفیت DXB رو ۴۷ میلیون مسافر افزایش داد و به مجموع ۷۵ میلیون مسافر در سال رسوند، که اون رو به یکی از بزرگترین ترمینال‌های جهان تبدیل کرد [21][4][29]. در داخل، همه چیز برای یک تجربه روان و حتی لوکس طراحی شده، با مناطق وسیع دیوتی-فری (که بخش بزرگی از تجارت دیوتی-فری دبی رو به خودش اختصاص میده)، رستوران‌های متنوع، سالن‌های استراحت مجلل، اسپا، کپسول‌های خواب و حتی باغ‌های ذن آرامش‌بخش [29][15]. برای مدیریت این حجم عظیم، ترمینال از چیدمان‌های بهینه، کانترهای متعدد پذیرش، کیوسک‌های سلف-سرویس و مناطق اختصاصی برای کلاس‌های مختلف پروازی استفاده می‌کنه [29]
[16][4][10].
سپس در سال ۲۰۱۳، کانکورس A ساخته شد، یک شاهکار معماری دیگه به‌عنوان اولین تأسیسات جهان که به‌طور خاص برای هواپیمای غول‌پیکر Airbus A380 ساخته شده بود [4][10][15][38][22]. این فضای اختصاصی برای مدیریت کارآمد ناوگان بزرگ A380 شرکت Emirates حیاتی بود و نشون می‌داد که چطور معماری مستقیماً به نیازهای عملیاتی پاسخ میده [10][16][22]. در همین حال، ترمینال ۱ به اکثر شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی دیگه خدمات میده و با قطار به کانکورس D متصل میشه، در حالی که ترمینال ۲ پروازهای منطقه‌ای و شرکت‌های هواپیمایی ارزان‌قیمت مثل flydubai رو مدیریت می‌کنه [4][10][16][21]. در سرتاسر فرودگاه، مدیریت جریان مسافر بر پایه چیدمان‌های هوشمند، فناوری‌هایی مثل گیت‌های هوشمند و بیومتریک، سیستم‌های جابجایی مسافر و تأسیسات اختصاصی برای شرکت‌های هواپیمایی و انواع مسافران مختلف استواره [4][7][29][16][21]
[14][15].
اما حتی ابرهاب‌ها هم محدودیت‌هایی دارن. DXB به حداکثر ظرفیت خودش، که حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیون مسافر در سال تخمین زده میشه، نزدیک شده [38]
[19]
[20]
[23]. با توجه به اینکه فرودگاه توسط شهر احاطه شده، دیگه فضایی برای توسعه فیزیکی عمده وجود نداره [19]
[3]
[31]. دقیقاً به همین دلیله که دبی منابع عظیمی رو صرف فصل بعدی خودش یعنی DWC می‌کنه [3][19]
[36].
DWC: مهندسی آینده هوانوردی
فرودگاه بین‌المللی آل مکتوم (DWC)، که در منطقه وسیع «دبی جنوبی» (Dubai South) قرار گرفته، فقط به‌عنوان یک فرودگاه دیگه برنامه‌ریزی نشده؛ بلکه قلب یک چشم‌انداز آینده‌نگرانه است [1][11]
[35]. بزرگتر فکر کنین: این فرودگاه به‌عنوان هسته یک «آئروتروپلیس» (شهر فرودگاهی) عظیم به وسعت ۱۴۰ تا ۱۴۵ کیلومتر مربع طراحی شده — شهری که حول محور هوانوردی ساخته شده و مناطق لجستیکی، تجاری، مسکونی و تفریحی رو یکپارچه می‌کنه [35]
[5]
[32][17]. موقعیت استراتژیک اون در نزدیکی بندر Jebel Ali Port، که توسط یک کریدور لجستیکی اختصاصی (Logistics Corridor) به هم متصل شدن، برای ایجاد یک مرکز یکپارچه برای جابجایی کالا بین دریا و هوا، کلیدیه [5][13].
خود معماری، با مشارکت شرکت Leslie Jones Architecture در طراحی، برای مقیاس بی‌سابقه و سازگاری با آینده مهندسی شده [5][1]
[8]. طرح جامع اون خیره‌کننده است و تا پنج باند موازی و چندین ترمینال رو پیش‌بینی می‌کنه، که همگی برای مدیریت نهایی بیش از ۲۶۰ میلیون مسافر و ۱۲ میلیون تن بار در سال طراحی شدن [11][35]
[2][8]. این فقط مربوط به اندازه نیست؛ بلکه هدف، ایجاد یک محیط کاربرمحور و کارآمده که فرصت‌های تجاری رو به‌طور روان یکپارچه می‌کنه [8].
لجستیک از همون ابتدا در DNA فرودگاه DWC نهادینه شده بود، به‌طوری‌که عملیات باربری در سال ۲۰۱۰، حتی قبل از شروع پروازهای مسافری در سال ۲۰۱۳، آغاز شد [11][13][7]. به‌عنوان مرکز اصلی «شهر لجستیک دبی» (Dubai Logistics City - DLC)، یک منطقه آزاد، از نزدیکی خودش به بندر در یک منطقه گمرکی واحد بهره می‌بره [13]. این امر امکان انتقال فوق‌العاده سریع بار از دریا به هوا رو، طبق گزارش‌ها تنها در چهار ساعت، فراهم می‌کنه و جایگاه دبی رو به‌عنوان یک قطب لجستیکی جهانی تثبیت می‌کنه [5][13]
[30][36]. ترمینال‌های باربری پیشرفته برای مدیریت حجم عظیمی از بار طراحی شدن و ظرفیت DXB رو تکمیل می‌کنن [1][5][13][2].
عملیات مسافری در ابتدا کوچک‌تر بود اما اکنون برای رشد تصاعدی آماده شده [11][1]
[6]. در آوریل ۲۰۲۴، طرح عظیم ۱۲۸ میلیارد AED (حدود ۳۴.۸ میلیارد دلار آمریکا) برای یک مجموعه ترمینال مسافری جدید چراغ سبز گرفت [3][30][2]. فاز اول با هدف رسیدن به ظرفیت ۱۵۰ میلیون مسافر در سال طی ده سال آینده برنامه‌ریزی شده [11][3][30][2]. برنامه بلندمدت چیه؟ انتقال تمام عملیات از DXB به DWC، و تحقق کامل این چشم‌انداز احتمالاً در حدود سال ۲۰۵۰ خواهد بود [3][30][6].
اتصال‌پذیری در طراحی از اهمیت بالایی برخورداره. DWC برای یکپارچه‌سازی روان با بزرگراه‌های اصلی، بندر Jebel Ali Port از طریق کریدور لجستیکی، متروی دبی و حتی سیستم‌های حمل‌ونقل هوایی آینده برنامه‌ریزی شده [5][2]
[24]. این رویکرد چندوجهی برای پشتیبانی از جریان عظیم پیش‌بینی‌شده افراد و کالاها و توسعه منطقه اطراف، یعنی «دبی جنوبی»، ضروریه [5][35][24].
مقایسه مسیرهای معماری: DXB در برابر DWC
نگاهی به DXB و DWC در کنار هم، دو داستان معماری متمایز رو آشکار می‌کنه. مسیر DXB بیشتر واکنشی بود؛ با عملکردگرایی شروع شد و لایه‌هایی از طراحی مدرن و ظرفیت رو اضافه کرد، مثل ترمینال ۳ تاثیرگذار، همونطور که تقاضا ایجاب می‌کرد [38][10][15][22][26]. این فرودگاه در چارچوب مرزهای فیزیکی خودش سازگار و بهینه شد و از طریق تغییرات تدریجی و ارتقاهای فناورانه به یک ابرهاب بسیار کارآمد تبدیل شد [4][10][38][31][14].
از طرف دیگه، DWC از ابتدا با رویکردی فعال طراحی شده [5][32][35]. این فرودگاه از پایه به‌عنوان یک اکوسیستم کامل ساخته میشه که برای مقیاس عظیم برنامه‌ریزی شده و از ابتدا آینده‌نگرانه بوده [1][8][35][13][2]. معماری اون بخش جدایی‌ناپذیری از مفهوم گسترده‌تر آئروتروپلیسه و بر مقیاس‌پذیری، یکپارچه‌سازی روان فناوری‌هایی مثل AI، و اهداف پایداری مانند استفاده بالقوه از انرژی پاک تمرکز داره [5][35][17][20]
[12][24]. این فرودگاه نشان‌دهنده یک تغییر بنیادین از تطبیق زیرساخت‌های موجود به مهندسی یک شهر هوانوردی هدفمند و آینده‌محوره 
[9].
تقویت اتصال جهانی و مواجهه با رقابت
استراتژی دبی همیشه جسورانه بوده: ایجاد ظرفیت فرودگاهی قبل از اینکه به اون نیاز پیدا بشه، و این امر به رشد شرکت‌های هواپیمایی داخلی‌اش، Emirates و flydubai، دامن زده [19][38]. توسعه‌های DXB، به‌ویژه ترمینال ۳ و تأسیسات A380، برای دسترسی جهانی Emirates حیاتی بودن [10][38]. امروز، DXB بیش از ۲۶۰ مقصد رو از طریق بیش از ۱۰۰ شرکت هواپیمایی به هم متصل می‌کنه و به لطف زیرساخت‌های کارآمد و موقعیت مکانی عالی‌اش، به‌عنوان یک حلقه ارتباطی حیاتی بین شرق و غرب عمل می‌کنه [14][21][5][33]. کارایی عملیاتی و تجربه روان مسافر، که با فناوری و طراحی هوشمند هدایت می‌شن، سنگ بنای موفقیت اون هستن [4][9][14][33]. در حال حاضر، سیستم دو فرودگاهی (DXB و DWC) انعطاف‌پذیری رو ارائه میده و DWC برخی از پروازهای باری، چارتر و ارزان‌قیمت رو مدیریت می‌کنه [1][11][31]
[18]. در نهایت، این فرودگاه‌ها موتورهای اقتصادی قدرتمندی برای دبی هستن که گردشگری، تجارت و اشتغال رو به حرکت درمیارن [13][38][36].
اما اشتباه نکنین، رقابت شدیده [14]. هاب‌های بزرگی مثل دوحه (DOH)، استانبول (IST) و چانگی سنگاپور (SIN) دائماً برای برتری در حال رقابت هستن، در کنار برنامه‌های بلندپروازانه‌ای که از عربستان سعودی در حال ظهوره [31]
[34]
[27]
[28][14]. این رقابت در چندین بُعد جریان داره. اول، رقابت بر سر ظرفیت خالصه، که در اون هدف برنامه‌ریزی‌شده DWC برای بیش از ۲۶۰ میلیون مسافر، پاسخی مستقیم به توسعه‌ها در استانبول، دوحه و ترمینال ۵ آینده سنگاپوره [11][12][2][27][34]. کارایی عملیاتی میدان نبرد دیگه‌ایه، که در اون سرمایه‌گذاری‌های فناوری DXB و یکپارچه‌سازی برنامه‌ریزی‌شده AI در DWC با هدف پیشتاز نگه داشتن دبی انجام میشه [14][31][35][20][11].
تجربه مسافر، که توسط معماری و امکانات رفاهی شکل می‌گیره، نیز بسیار مهمه [33]. در حالی که ترمینال ۳ DXB لوکس بودن رو ارائه میده، رقبایی مثل Changi (با مجموعه Jewel complex خود) به خاطر تمرکز بر مسافر و طراحی‌های چشمگیرشون مشهورن [4][29][15][28]. DWC قصد داره با امکانات پیشرفته و تجربه‌ای «الهام‌بخش» در سفر، در بالاترین سطح رقابت کنه [35][2]. اتصال‌پذیری، که توسط شرکت‌های هواپیمایی داخلی قدرتمندی مثل Emirates، Qatar Airways و Turkish Airlines تقویت میشه، همچنان حیاتیه و زیرساخت‌های فرودگاهی این رشد شبکه رو امکان‌پذیر می‌کنه [19][14][21][34]
[37]. در نهایت، طراحی لجستیکی یکپارچه DWC یک مزیت منحصربه‌فرد در بخش باربری ایجاد می‌کنه [5][13][28]. رهبری دبی اطمینان داره که مقیاس عظیم DWC، همراه با بهبودهای مداوم فناوری و خدمات، جایگاه پیشروی اون رو حفظ خواهد کرد [31][14][12][2][19].
آینده DWC است: عصری جدید برای هوانوردی دبی
داستان موفقیت باورنکردنی DXB زمینه رو فراهم کرد و توانایی دبی رو به‌عنوان یک بازیگر جهانی در عرصه هوانوردی به اثبات رسوند [38][10]. با این حال، محدودیت‌های فیزیکی اون به این معنیه که آینده متعلق به DWC است [38][19][3][31][36]. فرودگاه بین‌المللی آل مکتوم طوری طراحی شده که لنگرگاه بلندمدت باشه و جایگاه دبی رو به‌عنوان قطب برتر هوانوردی جهان برای دهه‌های آینده تضمین کنه [1][11][35][2][12].
جدول زمانی شامل توسعه مرحله‌ای است، که با حرکت به سمت ظرفیت ۱۵۰ میلیون مسافر طی ده سال آینده شروع میشه و چشم‌انداز نهایی تا حدود سال ۲۰۵۰ ادامه داره [11][3][30][2][6]. درک این نکته بسیار مهمه که DWC چیزی فراتر از یک توسعه فرودگاهیه؛ اون تجسم مفهوم یک مرکز شهری یکپارچه و پیشرفته از نظر فناوریه که حول جریان مردم و کالاها ساخته شده [5][32][35][17][20][24]. مقیاس عظیم و طراحی آینده‌نگرانه نهفته در معماری فرودگاه‌های دبی، واقعاً بلندپروازی بی‌حد و حصر این امارت رو منعکس می‌کنه [12][2].
رایگان امتحان کنید