Çölde Yeşeren Umut: BAE Tarımının Zorlu Yükselişi ve Yenilikler
25 Nisan 2025
Bağlantıyı Kopyala
Kaynaklar
41
Metinde Kaynakları Göster
Google
Wikifarmer
U
Climatestotravel
En Wikipedia
U
Xtalks
Everbrighttr
Biosaline
Summitdialogues
Latingulf
Uaestories
Worldweatheronline
Tamimi
Araburban
Thenationalnews
Wam
Fastcompanyme
Smartfoodsafe
Google
Wam
Wam
Worlddata
En Wikipedia
Wam
Thehindu
Researchgate
Foodtechvalley
Google
Bayut
Khaleejtimes
Emiratesnaturewwf
Openknowledge Fao
Worldsensorium
Adtt Dct Gov
Usuaebusiness
Wam
Abudhabiculture
Enhg
Rowyal
Alaseelservicesuae
Tarımın en beklenmedik yerlerde bile kendine bir yol bulması büyüleyici değil mi? Dubai ve daha geniş anlamda BAE'yi düşün – büyüleyici çölleri, yükselen şehirleri ve, pek de yemyeşil tarım arazileriyle tanınmayan bir bölge
[9]
[4]. BAE'nin dörtte üçünden fazlası çöl, yağış miktarı çok az, sıcaklıklar tavan yapıyor, toprak doğal olarak verimli değil ve ortada hiç nehir yok[9][4]. Yine de, bu önemli doğal engellere rağmen, BAE hükümeti gıda güvenliğinin ne kadar hayati olduğunu fark ederek tarımı geliştirmeye yönelik güçlü bir kararlılık gösterdi[9][4]
[33]. Bu makale, Dubai farming challenges ve agriculture challenges UAE olarak doğrudan karşılaşılan üç temel soruna odaklanıyor: kritik su kıtlığı, toprağın artan tuzluluğu ve zararlılarla hastalıklarla sürekli mücadele[4][33]
[34]. Gelin, 2025'te inovasyon ve kararlılığın bu engellerle nasıl başa çıktığını keşfedelim.
Susuzluk: Su Kıtlığı – Tarımın En Büyük Engeli
Su kıtlığı BAE'de sadece bir zorluk değil; tartışmasız bir şekilde çiftliklerinin karşı karşıya olduğu en kritik çevre sorunu
[29][4][34]. Ülke, çöl iklimi ve çok sınırlı doğal tatlı su kaynaklarının doğrudan bir sonucu olarak dünyanın suyu en kıt ülkeleri arasında yer alıyor
[32]
[12]
[27]. Bir düşün: çok az yağmur yağıyor ve yağdığında da yoğun sıcaklık yüksek buharlaşmaya neden oluyor, bu da doğal su yenilenmesinin neredeyse hiç olmadığı anlamına geliyor[9]
[30][4]. Bu durum, BAE tarımını hayatta kalmak için neredeyse tamamen sulamaya bağımlı hale getiriyor[30].
Peki, su nereden geliyor? Esas olarak yeraltı suyu, tuzdan arındırılmış deniz suyu ve arıtılmış atık su karışımından[1][30]. Tarihsel olarak, yeraltı suyu ana kaynaktı ve yaklaşık %70-72'sini oluşturuyordu[1][30][12]. Daha yeni rakamlar bir değişiklik gösteriyor; yeraltı suyu yaklaşık %43,7, tuzdan arındırılmış su %41,4'e yükseliyor ve arıtılmış atık su yaklaşık %14,5 katkıda bulunuyor
[6]. Kesin rakamlar ne olursa olsun, özellikle tarım için bağımlılık açık.
İşin püf noktası şu: tarım, ülkenin toplam su talebinin %60 ila %85'ini tüketerek açık ara en büyük su kullanıcısı[1][6][12]
[41]. Bazı raporlar bu %60'ı daha da ayrıntılandırarak %39'unu üretken tarıma, %11'ini peyzaja ve %10'unu ormancılığa ayırıyor[6]. Başka bir kaynak ise tarımın payını %83 gibi daha da yüksek bir oranda belirtiyor[1][30]. Tarımın BAE'nin GSYİH'sine %1'den daha az katkıda bulunduğu düşünüldüğünde, bu devasa su ayak izi oldukça orantısız görünüyor[6][33].
Özellikle yeraltı suyuna olan bu aşırı bağımlılık, ciddi bir sürdürülebilirlik sorununa yol açıyor[30][33][41]. BAE'nin yeraltı suyunun çoğu 'fosil' su – yani yenilenmiyor[1][30]. Tarımsal genişleme (bazen sübvansiyonlarla teşvik edilen) ve artan nüfus ile şehirlerin ihtiyaçları nedeniyle aşırı çekim, su seviyelerinin önemli ölçüde düşmesine neden oluyor – son birkaç on yılda yılda belki bir metre bile[1][6][33][41][27]. Bu durum, tuzlu suyun kıyı akiferlerine sızmasına ve su kalitesinin düşmesine yol açıyor[1][6][33][41][27]. Endişe verici bir şekilde, bazı tahminler doğal tatlı suyun 50 yıl içinde tükenebileceğini, bazıları ise geçmiş eğilimler devam ederse yeraltı suyunun 2030'dan sonra mahsuller için güvenilir bir kaynak olmayabileceğini öngörüyor[41][30]. Bu akiferlerin tahmini ömrü 2015'te sadece iki ila dört on yıl olarak belirlenmişti[1]. Baskıyı artıran bir diğer unsur da BAE'nin kişi başına düşen yüksek su tüketimi; yaşam tarzı, büyüme ve tarımsal ihtiyaçlar nedeniyle günde kişi başına yaklaşık 550 litre ile küresel olarak en yükseklerden biri
[10][12][1].
Susuzlukla Mücadele: Su Yönetimi İnovasyonları
Tamam, su durumu zorlu, ama BAE öylece durmuyor. Tarımda daha akıllı su kullanımına yönelik önemli bir çaba var. Eski, savurgan salma sulama yöntemleri yerini damla sulama, kabarcıklı sulama ve yağmurlama gibi çok daha verimli sistemlere bırakıyor[30][32][6][12]. Bu modern teknikler su kullanımını potansiyel olarak %60'a kadar azaltabilir[30]. 2003 yılında Abu Dabi çiftlikleri zaten büyük ölçüde damla sulamayı (%74,5) tercih ediyordu[30]. Şimdi, IoT ve AI kullanan akıllı sulama, su dağıtımını gerçek zamanlı bitki ihtiyaçlarına göre uyarlayarak verimliliği daha da artırıyor[32].
Alternatif su kaynakları da çok önemli. Tuzdan arındırma, BAE'nin genel su stratejisinin önemli bir parçası olup, içme ve sanayi suyunun büyük bir kısmını sağlıyor[32][6][10][41]. Pahalı ve enerji yoğum olmasına rağmen, yüksek değerli mahsuller için tuzdan arındırılmış su kullanımı daha fazla araştırılıyor, ancak maliyet birçok çiftçi için bir engel olmaya devam ediyor
[31][32]
[8]. Atık su arıtma da bir diğer kilit alan. Esas olarak peyzaj ve ormancılık için arıtılmış kanalizasyon atık suyunun (TSE) yeniden kullanılması, diğer kullanımlar için değerli tatlı suyun tasarruf edilmesine yardımcı oluyor[30][32]
[13]. Amaç, yeniden kullanılan atık su miktarını önemli ölçüde artırmak[13].
Politika da büyük bir rol oynuyor. BAE Su Güvenliği Stratejisi 2036 iddialı hedefler belirliyor: toplam su talebini %21 azaltmak, su verimliliğini artırmak, arıtılmış suyun yeniden kullanımını %95'e çıkarmak ve su depolamayı artırmak[10][13]. Diğer stratejiler arasında, tamamen estetik peyzaj yerine temel mahsuller için suya öncelik vermek, kuraklığa dayanıklı yerli bitkileri teşvik etmek ve israfı en aza indirmek için sulamayı dikkatlice planlamak yer alıyor[30].
Tuzlu Toprak: Toprak Tuzluluğunun Mahsuller Üzerindeki Etkisi
Su kıtlığıyla el ele giden bir başka büyük baş ağrısı da BAE çiftçileri için toprak tuzluluğu[31][4][33]. Basitçe söylemek gerekirse, bu topraktaki tuz birikimidir ve özellikle Abu Dabi'de dikkat çeken önemli bir toprak bozulması şeklidir[31]. Neden burada bu kadar büyük bir sorun? Yüksek buharlaşma oranları temel suçlu; sulama suyu sıcak toprak yüzeyinden buharlaştıkça geride tuz bırakır[31]. Önemli miktarda yağış olmaması, bu tuzların doğal olarak yıkanmadığı veya toprağın derinliklerine sızmadığı anlamına gelir[9][31].
Ayrıca, sulama için sıkça kullanılan yeraltı suyu doğal olarak acı (tuzlu) olup, bu tuzluluk akiferlerin aşırı pompalanmasından kaynaklanan deniz suyu girişiyle daha da kötüleşir[1][31][33]. Bu tuzlu suyu doğrudan kullanmak toprağa daha fazla tuz ekler[1][31]. Bazı yerlerde, zayıf toprak drenajı sorunu daha da kötüleştirerek, ekstra su uygulansa bile tuzların dışarı atılmasını engeller
[37].
Mahsuller üzerindeki etkisi serttir. Yüksek tuz seviyeleri bitkilerin su emmesini zorlaştırır, toprak nemli hissetse bile bir tür 'fizyolojik kuraklık' yaratır
[15]
[24]. Tuzluluk ayrıca besin alımını da bozar ve bitkiler için doğrudan toksik olabilir[15][24]. Sonuç mu? Bodur büyüme, daha düşük verim ve bazen tamamen ürün kaybı[15]
[35]. Abu Dabi'deki sulanan arazinin %80'inden fazlasının tuzluluk sorunlarından muzdarip olduğu, bunun da toprak sağlığını ve çiftlik üretimini etkilediği tahmin ediliyor[31]. Dayanıklı hurma ağaçları bile yüksek tuzluluk altında verimlerinin yarı yarıya düştüğünü görebilir[37]. Bu sorun toprak verimliliğini düşürür, faydalı toprak mikroplarına zarar verir ve çölleşmeye katkıda bulunur – her gün binlerce hektar tarım arazisinin kaybedildiği küresel bir sorun[15][24][31].
Tuzlulukla Başa Çıkma: Daha Sağlıklı Toprak İçin Stratejiler
Tuzlu toprakla başa çıkmak dikkatli bir yönetim gerektirir. Önemli bir teknik yıkamadır – tuzları çözmek ve bitki kök bölgesinin altına yıkamak için ekstra su uygulamak[31][37]. Bu en iyi serin mevsimlerde işe yarar ancak iyi drenaj ve yeterli kalitede su gerektirir, ki bu da zor olabilir[31][24]. Doğru miktarda ekstra suyu (Yıkama Gereksinimi veya LR) hesaplamak israfı önlemek için önemlidir[37][24].
Damla sulama sistemleri kullanmak gibi daha akıllı sulama, suyu hassas bir şekilde uygulamaya yardımcı olur, genel kullanımı azaltır ve salma sulama yöntemlerine kıyasla potansiyel olarak tuz birikimini yavaşlatır[30][31][37]. Mevcut en iyi su kalitesini kullanmak hayati önem taşır; belki hassas mahsuller için tuzdan arındırılmış suyu ayırmak ve dayanıklı olanlar için biraz daha tuzlu su kullanmak, suyu her zaman toprak koşullarına uydurmak gerekir[31]. Toprak drenajını iyileştirmek ve malç ile yüzey buharlaşmasını azaltmak da yardımcı olabilir[37][31]. Organik madde eklemek tuzluluğun etkilerini tamponlayabilir ve sodyum oranı yüksek topraklarda alçıtaşı gerekebilir[31].
Doğru mahsulleri seçmek çok önemlidir. Bu koşullara zaten adapte olmuş yerli çöl bitkileri de dahil olmak üzere tuza dayanıklı çeşitler ekmek akıllıca bir stratejidir[30][34][37]
[22]. Dubai'deki Uluslararası Biyosalin Tarım Merkezi (ICBA) gibi araştırma merkezleri, bu tür mahsulleri geliştirmek ve biyosalin tarım tekniklerini teşvik etmek için aktif olarak çalışıyor
[19]
[36]
[38][22]. Sensörler kullanarak toprak tuzluluğunu düzenli olarak izlemek ve Abu Dabi Çevre Ajansı (EAD) tarafından oluşturulanlar gibi tuzluluk haritalarına başvurmak, çiftlik düzeyindeki kararlara ve Abu Dabi Toprak Tuzluluğu Yönetim Planı gibi bölgesel planlara rehberlik etmeye yardımcı olur[31]
[5]
[25].
İstenmeyen Misafirler: Zararlı ve Hastalık Baskısı
Sanki su ve tuz yetmezmiş gibi, BAE'deki çiftçiler ayrıca zararlılardan ve hastalıklardan kaynaklanan önemli bir baskıyla da mücadele ediyor[4][33]. Sıcak iklim, (özellikle seralarda) uzatılmış büyüme mevsimlerine izin verirken, ne yazık ki birçok böcek ve patojenin gelişmesi için de ideal koşullar yaratıyor
[21]. Bu biyotik zorluklar, azalan verimler, düşük ürün kalitesi ve kontrol önlemlerinin yüksek maliyeti yoluyla büyük ekonomik kayıplara yol açabilir
[7][25]
[26].
Ana suçlular kimler? İkonik hurma ağacı için Kırmızı Palmiye Böceği (RPW) bir numaralı halk düşmanı
[3]
[11]
[2]
[14]
[17]
[23]. Aslen Asyalı olan bu istilacı böcek, 80'lerin ortalarında BAE'ye geldi ve yaygın hasara neden oldu[11][17]. Larvaları palmiye gövdesinin içinde görünmeden tünel açar ve sonunda ağacı öldürür[11][23]. Erken teşhis zordur, bu da kontrolü zorlaştırır[23]. RPW, milyarlara mal olan ve milyonlarca çiftçiyi etkileyen küresel bir tehdittir[2][14]. Diğer hurma zararlıları arasında oyucular ve 'Al-Maghbarah' gibi akarlar bulunur[9][23].
Sebzeler de bundan nasibini alıyor. Yaygın zararlılar arasında beyazsinekler, yaprak galeri sinekleri, çeşitli meyve kurtları, kesici kurtlar, yaprak bitleri ve örümcek akarları bulunur
[18][21]. Bu yaratıklar bitkilere çeşitli şekillerde zarar verir – özsu emerek, yaprakları oyarak, meyveleri yiyerek – onları zayıflatır ve hasadı azaltır[18][21]. Ara sıra çekirge sürüleri de tehdit oluşturur[33]. Genellikle çökerten, mildiyö, yanıklık ve antraknoz gibi fungal veya bakteriyel bitki hastalıkları da yaygındır ve bazen nem veya yanlış sulama ile daha da kötüleşir[21][23][18]. Hurma ağaçları Leaf Spot ve Black Scorch'tan muzdarip olabilirken, Mango Dieback da özel bir endişe kaynağı olmuştur[23][9].
Karşı Koyma: BAE'de Entegre Zararlı Yönetimi (IPM)
Çeşitli kontrol yöntemleri IPM araç setinin bir parçasıdır. Kimyasal pestisitler hala yaygın olarak kullanılıyor, bazen sebze çiftliklerinde rutin olarak uygulanıyor veya RPW'yi kontrol etmek için hurmalara enjekte ediliyor[11][18][20]. Ancak, çevresel etki, kalıntılar ve zararlıların direnç geliştirmesi konusundaki endişeler alternatiflere olan ilgiyi artırıyor
[16][20]. Biyolojik kontrol, zararlı popülasyonlarını kontrol altında tutmak için doğal düşmanları – uğur böcekleri gibi faydalı böcekleri veya belirli mikropları düşünün – kullanır[7][34][20][25]. Kültürel kontroller, ürün rotasyonu, ara ekim, iyi sanitasyon, uygun su yönetimi ve ekimden önce tohumların işlenmesi gibi zararlıları caydıran tarım uygulamalarını içerir[34][20][21][25]
[40]. Fiziksel yöntemler arasında böcekleri dışlamak için ağ kullanmak veya RPW'yi izlemek ve yakalamak için çok önemli olan feromon tuzakları gibi tuzaklar bulunur[21][11][17]. ELECTRAP® gibi yenilikçi tuzak tasarımları daha yüksek verimliliği hedefler[17].
IPM'in temel fikri, bu stratejileri akıllıca birleştirmek, zararlı seviyelerini sürekli izlemek ve yalnızca kesinlikle gerekli olduğunda kimyasallara başvurmaktır[11][16][20][25]. ADAFSA gibi yetkililer IPM'i aktif olarak teşvik ediyor[7][16]. Etkili yönetim, izleme ve gelişmiş teşhis yoluyla erken tespite büyük ölçüde dayanır[7][23][16]. Hükümet, FAO ve ICARDA gibi uluslararası kuruluşlar ve Khalifa Üniversitesi gibi araştırma kurumları arasındaki araştırma işbirlikleri, RPW'ye karşı biyo-kontroller veya genetik yöntemler gibi yeni çözümler geliştirmek için hayati önem taşıyor[3][7][2][14][22]. MOCCAE, ADAFSA tarafından sağlananlar ve Farmer Field Schools gibi girişimler aracılığıyla çiftçileri eğitim ve yayım hizmetleriyle desteklemek de bu stratejilerin etkili bir şekilde uygulamaya konması için gereklidir[7][16]
[39]
[28].
Ücretsiz Deneyin